تاثير بافت بر هويت؛ بررسي رويكرد سعدي نسبت به مواجهه با «ديگري» در گلستان و غزليات

Influence of context on identity; Investigation of approach of Sadi in facing the "other' at Gulestan and Ghazels

هويت مفهومي متكثر و چندبعدي است. اين ويژگي باعث مي شود تا هويت در بافت هاي گوناگون جلوه هاي متفاوت داشته باشد. تغييرات هويت در تغيير رفتار شخص قابل مشاهده است. بر اين اساس ممكن است شخصي واحد در بافت هاي گوناگون، هويتي و رفتارهايي متفاوت بروز دهد. مواجهه با «ديگري» از جلوه هاي مهم رويكرد انسان است. در اين مواجهه ي سرنوشت ساز، انتخاب ميان خشونت يا مدارا اهميت بسيار دارد؛ خشونت فضا را بر «ديگري» مي بندد و مدارا راه را براي هم زيستي و استفاده از ظرفيت هاي زندگي فراهم مي كند. در اين پژوهش رويكرد سعدي نسبت به «ديگري» در دو بافت تعليمي و غنايي بررسي شده است؛ معلمي و عاشقي از شاخصه هاي مهم هويت سعدي است؛ كتاب تعليمي گلستان، نمايان گر سعدي معلم و غزليات عاشقانه، بازتاب دهنده ي سعدي عاشق است. با مطالعه ي رويكرد سعدي نسبت به «ديگري» در اين دو اثر، مي توان تفاوت بافت را در هويت و رويكردهاي ناشي از آن مطالعه كرد. در اين بررسي مشخص شد كه سعدي در بافت هاي گوناگون، نسبت به مساله اي واحد –مواجهه با «ديگري»- رويكردهايي متفاوت نشان داده است؛ سعدي معلم، رويكرد بسيار تندتري از سعدي عاشق، نسبت به «ديگري» دارد. تفاوت مواجهه ي سعدي با «ديگري» نشان مي-دهد كه هويت، سيال و متغير است و در بافت هاي گوناگون، جلوه هايي متفاوت دارد.

Generally، identity is a complex and multidimensional concept leading to identity appearing in various contexts with different effects. Changes caused by identity can be seen in the behavior of the person so that a specific person in different contexts can potentially behave with various identities and manners. Facing the “other” is an important approach in the social life of people. In such an encounter، choosing between tolerance and violence has a significant role; violence limits the “other” while، tolerance provides coexistence and cooperation for the people. The aim of this study is to investigate Sa'di’s approach to facing the “other” at two different contexts; as a teacher and as a lover. These two contexts are very important indices of Sa'di’s identity. Gulestan is an indicator of how Sa'di behaves as a teacher and Ghazels display how Sa'di is as a lover. Differences due to the approach of Sa'di about “other” can clearly be observed in these different genres based on the effect of contextual impact of identity. As a result، Sa'di as a teacher shows more violence to the “other” in comparison with Sa'di as a lover.