سنجش دانش كاربردشناسي فارسي آموزان غيرايراني: بررسي نقش دوره‌هاي آموزش زبان فارسي، زبان مادري و سطح زباني زبان‌آموزان

Assessing Persian as a Second Language Learners’ Pragmatic Knowledge: the Role of Persian Language Courses, Learners’ Mother Tongue and Proficiency Level

باوجود توجه و تمايل روزافزون به پژوهش درحوزه­ ي كاربردشناسي بين­ زباني، پژوهش در زمينه­ ي ارزشيابي اين حوزه­ ي بسيار مهم در زبان دوم، هنوز كندتر از ارزشيابي جنبه­ هاي ديگر رشد و پيشرفت توانش زباني فراگيران زبان دوم پيش مي­رود (روور، 2006). از اين رو، پژوهش حاضر، علاوه بر سنجش سطح دانش كاربردشناسي غيرفارسي ­زباناني مي­پردازد كه فارسي را به عنوان زبان دوم در ايران مي­آموزند و تأثير سطح زباني، زبان مادري و دوره­ هاي آموزش زبان فارسي را بر سطح دانش كاربردشناسي اين افراد بررسي مي­كند. بدين منظور، سه آزمون از نوع خودارزيابي، تكميل­ گفتمان نوشتاري و تكميل­ گفتمان چندگزينه­ اي از مجموعه آزمون هادسون و همكاران (1992، 1995) انتخاب شد و طي چند مرحله براي استفاده در زبان فارسي آماده گرديد. شركت­ كنندگان در آزمون­ ها، 65 فارسي­ آموز غيرايراني بودند كه بر اساس سهولت دسترسي، از سه سطح زباني مقدماتي، مياني و پيشرفته انتخاب شده و بر اساس زبان مادري در چهار خانواده ­ي زباني هند و ايراني، اروپايي، آفريقا-آسيايي و آلتايي و چيني- تبتي قرار گرفتند. داده ­هاي جمع­ آوري ­شده با استفاده از شاخص­ هاي توصيفي، ضريب آلفاي كرونباخ، ضريب همبستگي پيرسون، تحليل واريانس يك­سويه و آزمون تي مستقل مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه شركت در دوره ­هاي آموزش زبان فارسي در ايران در افزايش سطح دانش كاربردشناسي زبان آموزان تأثيرگذار بوده است و نيز نشان داد كه با افزايش سطح زباني، سطح دانش كاربردشناسي زبان­ آموزان ميتواند افزايش ­يابد. ميانگين­ ها در هر سه آزمون برگزار شده نشان­ دهنده ­ي تفاوت بين چهار خانواده­ ي زباني مورد نظر در اين پژوهش بود، اما اين تفاوت در تمام موارد، از نظر آماري تأييد نشد.

Despite the increasing interest in interlanguage pragmatics research, research on the assessment of this crucial area of second language competence still lags behind the assessment of other aspects of second language competence (Rover, 2006). The present study aimed to assess the pragmatic knowledge of learners of Persian as a second language and to explore the effect of Persian language courses, learners’ mother tongue, and learners’ proficiency level on the development of their pragmatic knowledge. Three pragmatics measures, i.e. a discourse self-assessment test, a written discourse completion test, and a multiple-choice discourse completion test, were chosen from Hudson et al.'s (1992, 1995) test battery. The measures were adapted for Persian language assessment. The tests were administered to 65 Persian language learners who were at beginner, intermediate, and advanced proficiency levels. Convenient sampling was used. Based on their mother tongues, the learners were assignd to four language family groups namely Indo-Iranian, European, Afro-asiatic and Altai, and Sino-Tibetan. Through descriptive statistics, Cronbach's alpha, Pearson correlation coefficient, one-way ANOVA and independent samples t- test, the collected data were analyzed. The results confirmed the effect of Persian language courses on the development of learners’ pragmatic knowledge and also showed that the learners' pragmatic knowledge increased as their Persian language proficiency increased. Comparison of the mean scores on the three pragmatics tests indicated differences among the four language families, but not all these differences were statistically significant.