تحليل فضايي- كالبدي مساجد بر اساس جمعيت مكلفين (مطالعه موردي: شهر گرگان)

Spatial-Physical Analysis of Mosques based on the Obligated Population (Case Study: Gorgan City)

انتخاب مكان مناسب براي فعاليت خاصي در سطح شهر يكي از تصميمات مهم در جهت برنامه ريزي مناسب شهر و ساماندهي فضايي آن مي باشد. از ميان كاربري هاي گوناگون در شهر، مسجد به عنوان مكاني مقدس و مذهبي و پيوند دهنده روابط مذهبي، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي در شهر مي باشد كه تاثير به سزايي در ديگر كاربري هاي شهري و كاركرد آن و در نهايت در توسعه شهري دارد. در اين پژوهش با تاكيد بر روش هاي آمار فضايي با استفاده از نرم افزار ArcGIS به بررسي الگوي فضايي محدوده پرداخته شده است و از روش هاي مختلف آمار فضايي از جمله تحليل خوشه بندي، تحليل ميانگين مركزي، فاصله استاندارد و تحليل لكه هاي داغ استفاده شد؛ همچنين، با مشاهده نقشه ها و اطلاعات به دست آمده از اين تحليل ها در مي يابيم كه قسمت مركزي محدوده پژوهش از تمركز بالاي جمعيت مكلفين و همچنين تعداد مساجد بيشتري نسبت به مناطق ديگر بر خوردار است. نتيجه اين تحقيق نشان مي دهد كه قسمت هاي شرق و غرب محدوده از اولويت بيشتري براي ساخت و مكان گزيني مسجد برخوردار باشد و در عين حال حريم قانوني و عملكردي مساجد پيرامون نيز در نظر گرفته و حفظ شود. در نظر گرفتن مسيرهاي مواصلاتي به مساجد فعلي و مساجدي كه قرار است پيش بيني و احداث شوند از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد كه مي بايست برنامه ريز اين مهم را از اولويت هاي اصلي در امر مكان گزيني مد نظر قرار دهد.

Selection of suitable location at city for special work is a main topic for program civil program and spatial organization. Between different locations at cities، mosque is a holy and religious location that connect religious and cultural and social and economic relations together at city that has main effect on the other civil usages and their benefits that totally for civil development. The study survived to location’s spatial pattern by GIS software based on methods of spatial statistics and was used different methods of spatial statistics such analysis dendrogram، central mean، standard distance and hot spots. Also، by looking at the maps and information obtained from these analyzes، we find that the central part of the research boundary is the concentration of the population and the number of mosques more than the other areas. The results of this research show that the eastern and western parts of the area have the highest priority for the construction and placement of the mosque، while the legal and functional scope of the surrounding mosques is also considered and maintained. It is important to take into account the routes to the current mosques and the mosques to be foreseen and to be built، which should be considered by the planner as one of the main priorities in the field of placement.