امام خميني(ره) و برساخت هويت زنانه در انقلاب اسلامي چگونگي واسازي گفتمان پهلوي دوم و هژموني معنايي امام خميني(ره)

Imam Khomeini and the construction of a female identity in the Islamic Revolution

انقلاب اسلامي ايران به‌عنوان ظهور و بروز يك تحول گفتماني در جامعۀ ايران قابل شناسايي ا‌ست. اين انقلاب نه‌تنها در وضعيت جامعۀ ايران بيان‌گر تحولي گفتماني و معنايي بود، بلكه در چارچوب گفتمان‌هاي جهاني نيز توانست ايجاد يك پيوند نشانه و معناي جديدي را به منصۀ ظهور گذارد؛ بدين‌گونه است كه فوكو نيز از اين انقلاب به‌‌منزلۀ «روح يك جهان بي‌روح» نام مي‌برد. پژوهش حاضر در راستاي شناخت مشخصه‌هاي اين تحول گفتماني، به مطالعۀ مؤثرترين نظريه‌پرداز آن، يعني امام خميني(ره)، بنيان‌گذار انقلاب اسلامي، اقدام كرده است. با توجه به لزوم ايجاد حدود و ثغور براي مطالعۀ تحليل گفتمان، يكي از نظم‌هاي پر‌مناقشۀ گفتماني، يعني نظم گفتماني هويت زنانه، براي مطالعه در اين گفتمان انتخاب شد. در ادامه، با توجه به ديد كلان‌نگر و ايجاد نقشه‌هاي انتزاعي از مفصل‌بندي‌هاي گفتماني، توسط رويكرد لاكلا و موف، اين نظريه و روش براي تحليل گفتمان سخنان امام خميني(ره) انتخاب شد. طبق يافته‌هاي به‌دست‌آمده، دال مركزي اين گفتمان «حفظ عفت و دينداري» ا‌ست و با وجود همسانيِ نشانه‌ايِ بعضي از دال‌هاي اين گفتمان با گفتمان‌هاي هژمونيك‌شده در دنياي غرب، مانند «فعاليت اجتماعي» و «آزادي»، اما همين دال‌ها نيز در حول محوريت «حفظ عفت و دينداري» در اين گفتمان تعريف مي‌شود و معنايي ديگر و متفاوت با گفتمان‌هاي رقيب از آن‌ها خلق مي‌شود. اين گفتمان، كه در نزاعي آشكار با گفتمان پهلوي دوم ظهور پيدا مي‌كند، به‌ شكل جدي به واسازي گفتمان متخاصم خود مي‌پردازد. گفتمانِ امام خميني(ره)، گفتمان پهلوي را با «خارجي‌بودن»، «قائل به شيء بودن زنان»، «موافقت با فحشا» و بالاخص به‌عنوان گفتماني كه «عفت و دينداري زن را در حاشيه قرار داده»، معرفي مي‌كند و معتقد است گفتمان پهلوي با طرح شعارهايي چون «حركت به سوي ترقي و پيشرفت»، «طرفداري از آزادي زنان»، «احترام براي زنان»، «برابري زنان و مردان» و «تمدن‌مدار بودن» تلاش دارد زنان را سوژۀ گفتمان خود كند.

The Islamic Revolution of Iran can be identified as the emergence of a discursive transformation in Iranian society. This revolution، not only was indicative of a discursive and semantic transformation in the context of the Iranian society، but also it was able to create a new sign and a new meaning within the context of global discourses; thus، Foucault also mentioned this revolution as "the soul of a world repulsions." The present study for understanding the characteristics of this discursive evolution، aimed to study its most influential theorist، Imam Khomeini، the founder of the Islamic Revolution. Given the necessity of creating boundaries for the study of discourse analysis، one of the most controversial discourse disciplines، that is، the discursive order of female identity، was chosen for study in this discourse. At the next phase، according to the macro view and the abstract mapping of discursive articulation، using Laclau and Mouffe's approach، this theory and method was chosen for analyzing the discourse of Imam Khomeini's speeches. According to the findings، the central sign of this discourse is "preservation of chastity and religiosity" and despite the conformity of some of the signs of this discourse with hegemonic discourses in the Western world، such as "social activity" and "freedom،" all this is defined around "The preservation of chastity and religiosity" in this discourse، and a meaning different from other discourses is created. This discourse، which emerges in the apparent controversy with the second Pahlavi’s discourse، is also seriously deconstructing its hostile discourse-especially in the case of removing the shame from society- and attempts to marginalize it. Among epistemes that these two conflicting discourses have used to marginalize their rival discourse، are " being foreign"، "seeing women as objects"، "ignorance"، " negligence" and " "approval of prostitution." On the contrary، the well-known fundamental epistemes that these two discourses have used for their hegemony in the Discursive Order of feminine identity include: "belief in progress"، "support of freedom"، "respect for women"، "belief in equality of women and men" and "being civilized".