شناخت انواع دوخت به‌ كاررفته در صحافي نسخه‌هاي خطي متعلق به دوره صفويه تا قاجار موجود در مركز اسناد و كتابخانه ملي فارس

(Sewing types used in binding manuscripts of 16th to 19th centuries (Safavid to Qajarid eras

هدف: شناسائي انواع دوخت عطف به كاررفته در صحافي كتب خطي دوره صفويه تا قاجار موجود در سازمان اسناد و كتابخانه ملي فارس، به منظور حفظ دوام و اصالتشان به هنگام مرمت. روش: روش پژوهش، كتابخانه اي و ميداني است. كتب خطي مربوط به دوره صفويه تا قاجار موجود در مركز اسناد و كتابخانه ملي فارس كه داراي تاريخ صحافي بودند انتخاب شدند. با دوربين Canon Power Shot SX40 HS از آن ها عكس برداري و مشخصاتِ صحافي شان يادداشت شد. با استفاده از نرم افزار SPSS مشخصاتِ صحافي در دوره هاي مختلف (صفويه، افشار، زند و قاجار) شناسائي شد. يافته ها و نتيجه گيري: انواع دوخت، انواع شيرازه، فرم هاي عطف، انواع جزوه، در منابع موجود در مركز سازمان اسناد و كتابخانه ملي فارس شناسايي شد. در هر سه دوره (صفوي، افشار و زند، قاجار) بيشترين نوع دوخت به كاررفته دوسوزنه و بيشترين نوع جزوه هشت برگي است. هنگام مرمت و صحافي كتب خطي براي حفظ دوام و اصالت آثار بايد از همان روش دوخت قبلي اثر استفاده كرد و در صورتي كه روش دوخت قبلي قابل تشخيص نبود، مناسب ترين دوخت براي كتاب را انتخاب كرد.

Purpose: Reports types of sewing of manuscripts for the purpose of preserving originality of the manuscripts when repair is needed. Method and Research Design: Among the Six hundred manuscripts kept in the collections of the Document Center and National Library of Fars, the ones which had a date on them were picked. They were examined with a Canon Power Shot SX40 HS camera. Then the IBM SPSS Statistics software was used to determine the percentage of sewing types in each period. Experts were interviewed to identify and naming of the types of sewing. Findings and Conclusion: A number of forms of spines and types of binding. The most frequently identified sewing types were eight leaf sewing and double stiches. Most of the spines were flat.