بررسي تاثير نور بر ثبات رنگي معصفر (فام زرد) استفاده شده در مرمت نسخ خطي (براساس دستورالعمل هاي رنگرزي كاغذ در متون تاريخي)

Light Fastness of Yellow Tonality Safflower Used in Manuscripts Restoration

هدف: هدف از اين پژوهش، بررسي تاثير نور بر ثبات رنگي فام زرد گرفته شده از رنگينه گياهي معصفر (گلرنگ) براساس دستورالعمل هاي ساخت رنگ در متون تاريخي ايراني و شناسايي معايب و مزاياي احتمالي استفاده از اين رنگينه در رنگرزي كاغذهاي مورداستفاده در مرمت نسخ خطي است. روش/ رويكرد پژوهش: شيوه اين پژوهش كمي، و تلفيقي از روش ميداني و تحليلي است و براي جمع آوري اطلاعات از منابع كتابخانه اي و ميداني استفاده شده است. رنگ زرد براساس دستورالعمل هاي موجود در متون تاريخي كهن ساخته شد. كاغذ مرمتي و واتمن منتخب با معصفر رنگرزي و خشك شدند. پيرسازي براساس استاندارد ملي ايران به شماره 20283 در محفظه زنون انجام شد. بعداز پيرسازي، شدت رنگ با دستگاه رنگ سنج، و ميزان تخريب سلولز با دستگاه هاي FTIR، pH متر و سنجش مقاومت كششي، اندازه گيري و با مقدار قبل از پيرسازي مقايسه شد. يافته ها و نتيجه گيري:آزمايش هاي انجام شده نشان داد كه كاغذ واتمن به دليل نداشتن افزودني، پايداري بيشتري از دو نوع كاغذ ديگر دارد. همچنين نمونه كاغذهاي رنگ شده با دستورالعمل قراردادي از نمونه كاغذهاي رنگ شده با دستورالعمل تاريخي تغييرات بيشتري در پارامترهاي رنگي داشتند. نمونه كاغذهاي رنگ شده با هر دو دستورالعمل تخريب شدند، ولي ميزان تخريب بسيار ناچيز بود و مي توان از آن صرف نظر كرد.

Purpose: To examine the effect of yellow color tonality of safflower based on old Iranian dye making instructions. Color resistance and stability of colored papers against light was tested to identify advantages and disadvantages of the dyeing method. Methodology and Research Design: Instructions for making yellow tonality with safflower were extracted from old Iranian texts. Three samples of the same colored restored paper were colored with safflower and dried. The samples and the control sample were exposed to light in xenon chamber at 45°C temperature and 25% relative humidity, then changes of color were measured with colorimeter and compared with the samples before exposure. Degradation of cellulose in exposure to light with photochemical reactions, the cellulose degradation rate was studied with pH Meter, FTIR. Tensile strength was measured. Findings and Conclusion: Wattman paper showed more stability than the other two samples due to the lack of additives. Also, samples colored in accordance with conventional instructions showed more color change than those colored with old instructions with regard to calorimetric parameters. Destruction of samples colored according to both instructions was negligible. Therefore, the coloring with safflower does not cause serious damages to cellulose fibers.