بررسي منظورشناسانۀ برهان‌هاي زباني احاديث پيامبر (ص)

منظورشناسي كه به بررسي كلام ميان متكلم و مخاطب در جهت ايجاد انگيزۀ ارتباطي معين بين طرفين اشاره دارد، ازجمله مباني‌اي است كه در علم زبان‌شناسي نوين داراي جايگاه ويژه‌اي است. «اقناع» كه فرايندي ارتباطي‌زباني است، بر پايۀ هدفي مشخص و نقطۀ غايي هر گفتمان است. پيامبرصلي الله عليه و آله در گفتمان‌هاي خود، از برهان‌هاي زباني براي جذب مخاطب چنان استفاده كرده است كه انسان باوجود اينكه گويندۀ آن‌ها «بشر» است، به آسماني بودن آن سخنان اذعان مي‌كند. اين پژوهش بر آن است تا با رويكرد كاربردشناسي و توصيفي، جنبه‌هاي برهان زباني را در گفتمان‌هاي رسول اكرم صلي الله عليه و آله مورد تحليل و واكاوي قرار دهد. دستاورد تحقيق بيانگر آن است كه «مقدمه»هاي برهاني خطبۀ پيامبر صلي الله عليه و آله كه حول محور دين جديد است، گوش مخاطبان را به شنيدن سخنان وي تيز مي‌نمود و عقل و عاطفۀ آنان را تسخير مي‌كرد. وي با بازكردن فضاي گفت‌ و گو در گفتمان‌ها، فضاي حاكم بر آن‌ها را كه برهان يك‌طرفه بود، به برهان گفت‌و‌گويي كشاند. او با استفاده از «تكرار» كه كاربستي ارتباطي اقناعي است، كلام خود را در ذهن مخاطب تثبيت مي‌كرد.