عنوان مقاله :
«شبانوارگي جديد»؛ نقد عقلانيت‌هاي حكومتي دولت در ايران
عنوان به زبان ديگر :
Neo-pastorship”, Critique of Governmental Rationality of Iran’s State“
پديد آورندگان :
يحيوي، حميد دانشگاه بوعلي سينا
كليدواژه :
شبانوارگي جديد , عقلانيت حكومتي , دولت ايران
چكيده فارسي :
در پاسخ به پرسش از ماهيت دولت مدرن در ايران معاصر، پژوهش پيشرو بر آن است كه از منظر رهيافت فوكويي و دستگاه مفهومي برآمده از آن به مسئله دولت در ايران معاصر نزديك شده و از اين مسير به كنكاش در آن بپردازد. ميشل فوكو در دوره فكري متاخر خود، حوزهي جديد از تحقيق در باب دولت را مي‌گشايد كه اساس آن تاكيد بر عقلانيت‌هاي سازنده دولت است. محور تحليل‌هاي فوكو در باب دولت به «مسئله ي عقلانيتي» مربوط مي‌شود كه كردارهاي حكومتي و فنون حكمراني با اتكا به آن طراحي شده و سامان مي‌يابند. فرضيه ما در اين نوشتار اين است كه دولت مدرن در ايران با آنكه در طي فرايند نوسازي، با ورود اشكالي از فنون حكمراني از غرب ساخته شد اما طراحي، سامان‌مندي و مفصل‌بندي آن‌ها تحت حكومت‌داري شبانوارگي حاكم در نظام سنت و عقلانيت‌هاي برجاي مانده از اپيستمه‌ي پيشين ايراني صورت مي‌گرفت. به باور اين مقاله پايداري «عقلانيت‌هاي شبان‌وارهِ نظام سنت» و تقويت آنان در تركيب با عقلانيت‌هاي نيم‌بند و ناقصي از عصر جديد ـ عقلانيت‌هايي از جنس «مصلحت دولت» و «پليس» كه تنها در پي تقويت دولت بودند ـ به زايش «شبانوارگي ابزارمند» و مجهز به فنون و آپارتوس‌هاي مدرن انجاميد. به همين سبب به سامان سياسي خاصي امكان بروز داد كه در اين مقاله از آن تحت عنوان «شبانوارگي جديد» ياد مي‌شود. اين دولتِ شبان‌وار به ياري آپاراتوس‌هاي جديدي نظير ارتش، بوروكراسي كه در عصر جديد ايجاد شد توفيق بيشتري براي دخالت‌گري و حك كردن قدرت خود بر بدن اجتماع يافت.
چكيده لاتين :
To address the question of the nature of modern state in the contemporary Iran, the present paper seeks to investigate the issue of state in the contemporary Iran in terms of Foucauldian approach and the conceptual apparatus driven from it. In his late intellectual career, Michael Foucault introduced a new field into the researches on state in which fundamentally the rationalities underpinning / constituting the state are zeroed in on. The present paper hypothesizes that the drawing, organization and articulation of the modern state in Iran were being done by the governmentality of the pastorship prevailing over the tradition system and the rationalities remained out of the episteme belonged to Iranian previous universe, though it was built in the course of modernization process stimulated by Iranians` encounter with some western forms of governance. The present paper maintains that the tenacity of “the pastorship rationalities of the tradition system” and their being strengthened due to combining with some imperfect rationalities driven from modern era – that is, the rationalities oriented to consolidate the state such as “raison d'état” and “police” – lead to the generation of an “instrumental pastorship” equipped with modern technics and apparatus. Thus, it provided grounds for raising a particular political order which the present paper calls “neo-pastorship”. “Neo-pastorship”, thanks to the modern apparatuses, such as the army or the bureaucracy that was developed in the new age, came to more success in interference and carving power on the body of society.
