كتيبه هاي مدارس عصر صفويه به مثابه رسانه هاي نمادين هنر شيعي نمونه موردي: مسجد مدرسه چهارباغ اصفهان

The Inscriptions of the Schools in the Safavid Era as Symbolic Media of the Shiite Art A Case Study of Chahar Bagh School–Mosque in Isfahan

مسجد ـ مدرسه چهارباغ به عنوان گنجينه اي از هنر كتيبه نگاري اسلامي جايگاه ويژه اي دارد. بر اين اساس پژوهش حاضر تلاش دارد به تبيين جايگاه كتيبه هاي اين بنا به عنوان رسانه هايي نمادين بپردازد تا زمينه پاسخ به اين پرسش اصلي كه مهم ترين پيام هاي نمادين بازتاب يافته در كتيبه هاي مسجد ـ مدرسه چهارباغ ضمن تبيين نحوه انتقال پيام ها چيست؟ فراهم آيد. پژوهش حاضر از حيث روش توصيفي ـ تحليلي است. يافته اندوزي به شيوه ميداني و كتابخانه اي صورت پذيرفته است و تجزيه و تحليل يافته ها كيفي است. نتايج پژوهش حاضر گوياي آن است كه مهمترين و بيشترين پيام هايي كه از تعامل مذهب تشيع، مباني اعتقادي و سياست مذهبي حاكم در عصر صفويه، بر اساس سيري منظم از طريق اين رسانه هاي نمادين هنر شيعي به مخاطبان انتقال مي يابد، شامل بيان فضيلت، جانشيني (خلافت)، امامت و اشاره به ويژگي هاي برتر حضرت علي(ع)، مدح و ستايش و الگوسازي از شخصيت امام علي× به عنوان مبناي اعتقادي هنر شيعي و اساس سياست مذهبي رايج است.

Chahar Bagh School –Mosque as a treasure trove of Islamic relic art has a special position. The present research attempts to explain the position of inscriptions of this building as symbolic media in order to answer this main question: “What are the most important symbolic messages reflected in the inscriptions of the Chahar Bagh school –mosque?”، and “how the messages are transmitted?” The present study is descriptive-analytical. The data are collected using field study and library resources and they are analyzed qualitatively. The results of this study indicated that the most important and common messages transmitted to the audience through this symbolic media of Shiite art، based on a systematic process، regarding the interaction of the Shiite religion، religious beliefs and religious politics in the Safavid era، include expression of virtue، succession (caliphate)، imamate، and reference to the supreme personality of Imam Ali، praise and modeling of Imam Ali's personality as the basis of the belief in Shiite art and the basis of the religious policy.