تحليل گفتمان سروده فرزدق براي امام سجاد(ع)

Discourse Analysis of Farazdaq's Poem in Praise of Imam Sajjad (AS)

تحليل گفتمان با كاوش فرايند كلام به بررسي زمينه هاي توليد سخن اعم از انديشه هاي ديني، اجتماعي و سياسي گوينده سخن و نحوه توليد آن و بازجست تعامل خواننده متن با كلام اطلاق مي گردد. داستان مدح فرزدق (19 ـ 110 ق.) شاعر بلندپايه اموي از امام سجاد(ع) معروف است كه در آن هشام خليفه اموي را با شعر و كلام خود در جمع، شرمنده كرده و حاكم قدرتمند زمان را از طريق كلام شكست داده است. او در اين متن غير از ستايش امام سجاد(ع) با كاربرد خاصي از كلام، عقايد، انديشه ها و باورهاي مذهبي ـ سياسي و مسايل روزگار خود را نيز بازنمايانده و با زبان به جنگ با ظالم روزگارخود شتافته و پيروز شده است. هدف اين جستار بررسي انگاره هاي قصيده فرزدق و روشن شدن دلايل قدرت زبان او از طريق تحليل گفتمان بر اساس نظريه وان دايك است و نشان داده مي شود كه توانش كلامي فرزدق در مواجهه او بر خصم و انتقال مفاهيم ايدئولوژيكي خود، از طريق نحوه خاص كاربرد واژگان و نحو و آرايه هاي ادبي خاص حاصل آمده است.

Discourse analysis explores the process of the speech production to identify the conditions of production of different religious، social and political speeches، their modes of production، and the interaction of the text’s readers with the speech. The story of Farazdaq's poem in praise of Imam Sajjad (AS) is very well-known. He was a famous poet in the Umayyad era (19-110 AH). He made Hisham، the Umayyad caliph، ashamed and defeated this powerful ruler of the time with his poetry and lexicons. Other than praising Imam Sajjad (AS)، he has presented the beliefs، thoughts and political-religious issues in this poem and struggled with the cruelty of his time and won using special lexicons. The purpose of this research is to study the ideas presented in the Farazdaq's poem and to clarify the reasons for the power of his language implementing discourse analysis approach based on van Dijk's theory. The results revealed that his verbal ability in confronting the enemies and conveying his ideological concepts was due to his particular use of lexicons، syntax and figures of speech.