ايران زمين در تاريخ نگاري ايلخانان و مماليك

قرن هفتم و هشتم هجري، دوره رشد و بالندگي تاريخ نگاري در ايران و جهان اسلام است. در آستانه قرن هشتم، دولت ايلخاني در ايران پس از سال ها كشمكش و درگيري ميان طرفداران شيوه صحراگردي و غارتگري(مغول ها) و مدافعان مدنيت و تمركزگرايي سياسي (ايرانيان)، به مرحله اي از ثبات و آرامش نسبي رسيد. اسلام آوردن غازان دولت ايلخاني را نيز در شمار دولت هاي جهان اسلام قرار داد. اين دوره، همچنين شاهد ادامه جنگ هاي خارجي ايلخانان با همسايگان آنان به ويژه سلاطين مصر و شام است كه از ابتداي تاسيس دولت ايلخاني آغاز شده بود.به اين ترتيب جنبش تاريخ نگاري، در ايران و ديگر مناطق جهان اسلام به ويژه در مصر و شام، به مناسبات خارجي دولت هاي اسلامي توجه ويژه اي نمود. تاريخ نگاران ايراني در اين دوره با رويكردي جدي به ايران، جايگاه ايران زمين در تاريخ و محدوده جغرافيايي آن را مورد توجه قرار دادند. احياي اين نگرش كه از زمان فردوسي تا اين زمان بي سابقه بود، به بازخواني تاريخ روابط ايران و اعراب در برخي از متون و منظومه هاي تاريخي انجاميد. هم زمان، مورخان عرب مانند قلقشندي و عمري نيز از ايران به عنوان كشوري مستقل نام برده و دولت ايلخاني را در امتداد پادشاهي هاي باستاني اين سرزمين قرار دادند. در اين پژوهش با توجه به انعكاس منازعات ايلخانان و مملوكان در منابع تاريخي، به تفسير رويكرد مورخان ايراني و عرب در مورد مفهوم ايران زمين و تحليل اين منابع از منظر هويت ايراني پرداخته مي شود.