بررسي فرمانروايي سرتيپ خزاعي در لرستان (1304 و 1305ش/1926 و 1927م) و نقش او در قيام عشاير لرستان در سال 1306ش/1928م

Investigating the Rule of Brigadier Khazaee in Lorestan (1304-1305, 1926-1927) and his Role in the Uprising of the Lorestani Tribes in 1306/1928

در اواخر عصر قاجار، در دوران وزارت جنگ رضاخان، طرح آرام‌كردن و اسكان‌دادن ايل‌هاي لرستان در متن توجه دولت قرار گرفت. به‌دنبال اين، لشكرغرب به فرماندهي اميراحمدي و با دستور رضاخان در سال 1302ش/1923م به لرستان حمله كرد. اميراحمدي بروجرد و خرم‌آباد و ساير نواحي نفوذ سران سركش ايل‌ها را تسخير كرد. پس از آن، براي حمايت از جمهوري‌خواهي رضاخان به تهران رفت و فرماندهي لشكرغرب به سرهنگ شاه‌بختي واگذار شد. در زمان شاه‌بختي، سران عشاير لرستان شورش و او را در خرم‌آباد محاصره كردند؛ با ورود دوباره اميراحمدي، سران شورش متواري شدند. پس از شاه‌بختي، فرماندهي لشكرغرب به سرهنگ خزاعي واگذار شد. پرسش پژوهش حاضر اين است كه نوع فرمانروايي سرتيپ خزاعي بر لرستان (1304و1305ش/1925 و 1926م) چه تأثيري بر قيام عشاير لرستان در سال 1306ش/1927م گذاشت؟ فرض پژوهش در پاسخ به اين پرسش اين است كه سرتيپ خزاعي، سياست خشن‌تري در برخورد با عشاير نسبت به فرماندهان پيش از خود اعمال كرد كه واكنش شديد عشاير را باعث شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه وي با اعدام حدود سيزده تن از سران عشاير لرستان، در برانداختن نفوذ سنتي آنان نقش بسزايي ايفا كرد. عملكرد خزاعي همانند اميراحمدي، موجب فرار بسياري از خانزادگان به سمت طرهان و پناهنده‌شدن به حاكم آنجا يعني علي محمدخان غضنفري شد و وقوع آخرين شورش گسترده طايفه‌هاي لرستان را به رهبري حاكم طرهان رقم زد. بررسي حكومت خزاعي در لرستان و اينكه چگونه اقدامات او اين شورش گسترده را باعث شدند، در اين مقاله مهم هستند.

At the end of the Qajar era, during the Reza Khan’s Ministry of War, the plan of calming down and settling the Lorestani tribes was put into the attention of the government. Following this, the West Army commanded by Amir Ahmadi, attacked Lorestan by the order of Reza Khan in 1302/1923. Amir Ahmadi conquered Borujerd and Khorramabad and other areas under the influence of the leaders of the rebellious tribes. After that, in order to protect Republicanism, Reza Khan went to Tehran, and handed over the command of the West Army to Colonel Shahbakhti. At the time of Shahbakhti’s command, the leaders of the tribal tribes of Lorestan rebelled and surrounded him in Khorramabad; with the reappearance of Amir Ahmadi, the leaders of the rebellion fled. After Shahbakhti, the commander of the West Army was handed over to Brigadier Khazaee. The question in this research is regarding the influence of Brigadier Khazaee’s type of rule on the uprising of the tribes of Lorestan in 1927. The hypothesis of the research in answering this question is that Brigadier Khazaee applied a more rigorous policy to deal with the tribes than his predecessors, which caused a sharp reaction from the tribes. The research findings showed that he executed about thirteen tribal leaders from Lorestan to play a significant role in overcoming their traditional influence. Khazaee’s performance, like Amir Ahmadi, led to the escape of many Khans to Tarhan and their seeking support from the ruling there, Ali Mohammad Khan Ghazanfari, led to the recent mass rebellion of the tribes of Lorestan under the leadership of Tarhan’s governor. The study of Khazaee's rule in Lorestan and how his actions led to the massive rebellion are important in this article.