واكاوي انديشه سياسي – مذهبي ملاحسين واعظ كاشفي (910-820ق.)

Analysis of Political-Religious Thought of Mulla Hussein Kashefi (820 -910AD)

ملا حسين واعظ كاشفي (910-820ق.) ، يكي از بر جسته ترين نمايندگان جريان هاي فكري – فرهنگي سده نهم هجري است.او در زمينه هاي مختلفي همچون تعامل دين و سياست، آثار با اهميتي پديد آورده است. آنچه بر اهميت واكاوي انديشه سياسي –مذهبي كاشفي مي‌افزايد آن است كه، كاشفي در يكي از مراكز مهم شيعيان خراسان (سبزوار) متولد و در يكي از مراكز مهم اهل سنت شرق ايران (هرات) ، با سياستمداران و فرهنگ دوستاني همچون سلطان ابو سعيد تيموري، سلطان حسين بايقرا، امير عليشير نوايي و نورالدين عبدالرحمن جامي كه همگي از معتقدان مذهب اهل سنت بودند، آشنايي و ارتباط داشت. در اين مقاله با بهره جستن از روش تحقيق تاريخي (the historical research method) تلاش شده است آشكار گردد، كاشفي در چه شرايطي و با چه هدفي به طرح انديشه سياسي – مذهبي پرداخته است؟ و مولفه‌هاي انديشه سياسي-مذهبي او كدامند؟ بررسي مجموعه داده­هاي تاريخي و آگاهي­هاي موجود نشان داد، بر مبناي انديشه كاشفي؛ سياست همان مفهوم سنتي خود را دارد و ساختار نوي نيز در عرصه عمل ارايه نمي شود. اين مفهوم پيوند ديرينه خود را با حوزه مذهب حفظ كرده است و بدون سياست و تدبير امور، نه احكام شرع امكان تحقق پيدا مي‌كند و نه حكومت به دوام و قوام دست پيدا مي‌كند و با سياست و ديانت، نظام معاش و معادِ مردم در شكل سنتي خود سامان پيدا مي‌كند. انديشه ديني كاشفي دستاوردي بزرگ از امتزاج نگاه تصوفي-تشيعي است و آخرين مرحله تكاملي گذر به تشيع را طي مي‌كند. امري كه در عمل نزديكي اذهان جامعه سني-صوفي به مرزهاي اعتقادي شيعه را در پي دارد.

Mulla Hussein Vaez Kashefi (820 -910AD) is one of the most prominent representatives of the ninth-century Hijri intellectual-cultural movements. He has created works of great importance in various fields, such as the interaction of religion and politics. What emphasizes the importance of analyzing Kashefi's political doctrine is that he was born in one of the most important centers of the Shi'ites in Khorasan (Sabzevar), and at one of the most important centers of the Sunni East of Iran (Herat), with politicians and friends culture such as Sultan Abu Sa'id Teimuri, Sultan Hussein Bayghara, Amir Alishir Nawai, and Nouraldin Abdul Rahman Jami, all of them were Sunni religious scholars. This paper, using historical research method, aims at answering the following questions: in what circumstances and with what purposes did Kashefi address the political-religious ideas? The study of historical data sets and existing knowledge showed that, based on Kashefi’s thought, politics has the same traditional meaning and the new structure is not presented in action. This concept preserves its long-standing relationship with the realm of religion, and without the policies and measures of affairs, no religious rules and the rule of durability and consistency can be realized; and with the policy and religion, the system of subsistence and rescue of people in the traditional form organizes itself. Religious thought Kashefi is a great achievement of the mixing of Sufi-Shi'aic and the final stage of the evolutionary process of passing Shi'ism. In practice, it is the proximity of the minds of the Sunni-Sufi community to the Shiite beliefs.