پيامدهاي صلح رانديا؛ تهاجم ترايان و جانشينان او به ارمنستان

Rhandeia Peace Consequences; the Invasion of Traian and his Successors to Armenia

با هم‌مرزشدن ايران و روم در زمان مهرداد دوم اشكاني (124تا87پ.م)، رويارويي‌هاي پيوﺳﺘﮥ دو قدرت بزرگ براي دستيابي به مناطق مهم مرزي، به‌ويژه ارمنستان، آغاز شد. در سال 63ميلادي، اين رويارويي‌ها به انعقاد پيمان صلح رانديا منجر شد. طبق اين پيمان شاخه‌اي از خاندان شاهنشاهي اشكاني، يعني ﺳﻠﺴﻠﮥ آرشاكوني، به اين شرط قدرت را در ارمنستان به دست گرفتند كه به تخت‌نشستن آنها با ﺗﺄييد و تنفيذ امپراتوري روم صورت گيرد. موفقيت اشكانيان در به‌تخت‌نشاندن شاهزاده‌اي از خاندان خود بر تخت ارمنستان و به‌وجودآوردن ﺳﻠﺴﻠﮥ آرشاكوني ارمنستان، بعدها زمينه‌هاي ناخرسندي روم را فراهم آورد؛ زيرا اين پيمان ﻣﺴﺌﻠﮥ ارمنستان را در ظاهر به‌نفع روم، اما درواقع به‌نفع ايران خاتمه داده بود؛ چنان‌كه رومي‌ها به‌دنبال فرصتي بودند كه منافع ازدست‌رفته در پيمان رانديا را باز پس گيرند. اين فرصت در زمان ترايان، امپراتور قدرتمند روم، مهيا شد. ﻧﺘﻴﺠﮥ اين پژوهش ناظر بر اين است كه تهاجم ترايان در اوايل قرن دوم ميلادي، به‌دنبال بهره‌مندنبودن روم از پيمان رانديا صورت گرفت؛ لشكركشي او نخست، موفقيت‌آميز بود و او ارمنستان و بين‌النهرين را به تصرف خود درآورد؛ اما به‌دنبال‌آن، اشكانيان باتوجه به‌شيوﮤ جنگ‌وگريز خود، موفق شدند رومي‌ها را با شكست بدرقه كنند. بنابراين اشكانيان بار ديگر بر اين ﻣﻨﻂﻘﮥ مهم تسلط يافتند؛ ولي تنش ميان دو قدرت بزرگ تا اواخر عمر ﺳﻠﺴﻠﮥ اشكاني بر سر دستيابي بر ارمنستان ادامه پيدا كرد.

With bounding the borders of Iran and Rome at the time of Parthian Mithradates II (124-87 BC), a frequent confrontation started between the two superpowers in order to achieve important bordering areas, especially Armenia. This confrontation led to sign a peace treaty called Rhandeia in 63 AD. According to treaty a branch of the Parthian Royal family (Arshakuni dynasty) took the power in Armenia on the condition of verification and commitment the Roman Empire. The success of the Parthian in investing the kingdom of Armenia to prince of their family, and starting Arshakuni dynasty of Armenia, led to irritate Rome later, because this treaty apparently had put an end to the issue of Armenia in favor of Rome, but indeed it was in favor of Iran so that The Romans were seeking an opportunity to reclaim the lost benefits in Rhandeia Treaty, and the chance was taken in the era of Traian, the power full Roman emperor. The result of this study reveals that the invasion of Traian in the early second century AD, was formed after the failure of Rome from Rhandeia Treaty. Although at first his campaign was successful and could capture Armenia and Mesopotamia, but following that, Parthian defeated Romans by their own way of war and escaped. Hence once again Parthian could gain their impact on this important area, although the tension between the two superpowers and Romans lasted to the end of this dynasty on capturing Armenia.