تحقيقات علمي در منطقه انحصاري اقتصادي دريايي

Scientific Research in Maritime Exclusive Economic Zone

يكي از موضوعاتي كه در حقوق بين‌الملل دريايي مورد مناقشه بين كشورهاي ساحلي و كشورهاي پيشرفته است، تحقيقات علمي در مناطق دريايي بالاخص در منطقه انحصاري اقتصادي مي‌باشد. از يك سو كشورهاي ساحلي به ‌خوبي مي‌دانند آن‌ها نخواهند توانست به‌طور كامل از منابع اين منطقه بهره‌مند شوند، مگر اين كه تحقيقات مربوط به آب‌هاي منطقه انحصاري اقتصادي را تحت نظارت داشته باشند .لذا آن‌ها سنتاً طرفدار رژيم رضايت مطلق بوده‌اند. از سوي ديگر، كشورهاي پيشرفته به خوبي واقفند كه انجام تحقيقات علمي تأثيرات به سزايي در پيشرفت صنعتي ايشان مي‌تواند داشته باشد، لذا هميشه سعي در گسترش آزادي دريانوردي در حوزه تحقيقات علمي دريايي در منطقه انحصاري اقتصادي داشتند. اين مهم به هنگام تدوين مقررات مربوط به كنوانسيون 1982حقوق درياها نيز مورد دقت كشورهاي شركت‌كننده اعم از كشورهاي ساحلي و كشورهاي پيشرفته قرار داشت. بنابراين، هريك از ايشان تلاش نمود با مدنظر قرار دادن منافع ملي خويش، در تدوين مقررات كنوانسيون 1982حقوق درياها نقش به‌سزايي داشته باشد. در نتيجه، مقررات اين كنوانسيون كه شامل تأسيس يك نظام قانوني جامع براي اقيانوس‌ها و درياها است، مقررات خاصي را نيز جهت انجام تحقيقات علمي دريايي در مناطق دريايي به‌ويژه منطقه انحصاري اقتصادي پيش‌بيني نموده است. اين مقاله به بررسي قواعد و اصول موضوعه كنوانسيون 1982 در زمينه تحقيقات علمي دريايي و تحولات آن مي‌پردازد.

One source of conflict between littoral states and developed countries in the framework of international law is the scientific research in maritime zones and in particular exclusive economic zone. The littoral states are well aware of the fact that they will not be able to utilize the resources of this zone unless they control the scientific research in these areas as well. Therefore, they were pro absolute-satisfaction regime while developed countries were supporting the freedom of shipping and scientific research in exclusive economic zone. This was extensively debated during negotiations for codification of 1982 Convention on the Law of the Sea. Each of the parties was trying to have a role in writing the rules of this convention to meet their own interests. Therefore, this convention enshrined special rules for scientific research in maritime zones, including the exclusive economic zone. This article reviews those rules and principles and the course of its evolution.