تحليل تغييرات موازنه قوا در خاورميانه در پي قيام‌هاي مردمي در كشورهاي عربي

Transformation in Balance of Power in the Middle East after the Arab Uprisings

موضوع موازنه قوا در منطقه‌ خاورميانه از مهم‌ترين عوامل تأثيرگذار بر امنيت منطقه‌اي و بين‌المللي است. پس از تحولات ناشي از قيام‌هاي صورت گرفته در كشورهاي عربي، نقش سياسي كشورها در خاورميانه با سرعت قابل‌توجهي در حال تغيير است. تحولات اخير در كشورهاي عربي، فرصت‌ها و امكانات جديدي را براي دگرگوني فضاي سياسي و امنيتي و تغيير موازنه قوا در خاورميانه به وجود آورده است. خيزش‌هاي مردمي موجب دگرگوني اساسي در روندها، فرايندها و معادلات قدرت در خاورميانه شده است. اما هنوز فضاي تحولات سيال بوده و نظام جديد موازنه قوا در خاورميانه شكل نگرفته است. مفروض مقاله حاضر اين است كه محيط خاورميانه بحراني و تحت‌ ‌تأثير سرنگوني ديكتاتورها در كشورهاي عربي است. در اين فضاي بحراني دو قالب گفتماني در برابر يكديگر وجود دارند كه مي‌توان آن‌ها را در قالب دو جبهه و دو گفتمان "قدرت" و "مقاومت" ترسيم كرد. حوزه قدرت و هژمون با محوريت آمريكا و حوزه مقاومت و ايستادگي با محوريت جمهوري اسلامي ايران شكل گرفته است. اين دو گفتمان و همچنين نتايج و پيامدهاي جنبش‌هاي عربي هستند كه معادلات آينده قدرت در خاورميانه را شكل خواهند داد. اين مقاله تغييرات معادلات موازنه قواي منطقه‌اي در خاورميانه را بررسي مي‌كند.

After uprisings in Arab countries, the political role and weight of the States in the Middle East is changing. Recent developments in the Arab countries created new opportunities and chances for transformation of the political and security atmosphere and balance of power in the Middle East. The people uprising has dramatically changed trends, processes and power calculations in the Middle East. Meanwhile, the new atmosphere is quite dynamic and the new balance of power in the region has not fully shaped yet. The hypothesis of the present article is that the Middle Eastern environment is crisis-torn and influenced by overthrow of dictators in the Arab countries. In such a tense environment, there are two conflicting discourses named as the discourse of power versus the discourse of resistance. It is evident that the second one is going to prevail. In that case the ramification for the balance of power in the region will be decisive and far-reaching.