سياست دفاعي نظام جمهوري اسلامي ايران: بررسي اسناد كلان

Defense Policy of Islamic Republic of Iran; Check Macro Documents

از مهم‌ترين دغدغه دولت‌ها تلاش براي حفظ امنيت و مقابله با تهديدات متنوعي است كه حيات و بقا و يا توسعه و پيشرفتشان را به مخاطره انداخته است. از اين رو تقويت مؤلفه‌هاي قدرت دروني و ارتقاي بنيه دفاعي از اهم اولويت‌هاي سياست‌گذاري دولت‌ها است. سياست دفاعي در هر دولت، برنامه جامع و مشي كلان عملياتي در جهت تحقق چنين اهدافي است. تجربه چهار دهه اخير نشان مي‌دهد كه جمهوري اسلامي ايران به واسطه موقعيت ممتاز ژئوپليتيكي و نيز مختصات سياسي و ايدئولوژيكي انقلاب اسلامي و نظام سياسي آن با طيف وسيعي از تهديدات سخت و نرم روبه‌رو بوده و از اين جهت نيازمند تدوين سياست دفاعي متناسب با وضعيت جغرافيايي و مباني، ارزش‌ها و اهداف راهبردي و متغيرهاي محيطي و فرامحيطي تأثير گذار بوده است. هدف اين پژوهش بازنمايي خطوط كلي سياست دفاعي جمهوري اسلامي ايران از طريق تحليل متون سياست‌هاي كلان در اين حوزه است. اين اسناد شامل قانون اساسي، سند چشم انداز، سياست‌هاي كلي، سياست‌هاي كلي برنامه‌هاي پنج‌ساله توسعه مي‌شود. بازدارندگي همه‌جانبه، متعارف و تلفيقي دفاع‌محور با تمركز بر بسيج مردمي، خودكفايي، توسعه توان موشكي و دفاع دريايي و دفاع سايبري اصول كلي سياست دفاعي نظام جمهوري اسلامي ايران است با رويكرد هوشمندي و انطباق بر مبناي مكان ظهور و نوع تهديدات بازتعريف و روزآمد شده است.

Trying to secure the country and confronting the various threats that put country in danger or making disruption on its progress and development is one of the most important challenges for government. Therefore، improving components of internal power and promoting defense basement for protection the country in front of potential and practical dangers، is considered as one of the most serious priorities for governments politicians. Defense policy can be known as a comprehensive and practical big picture program toward attaining all of mentioned goals. Observations in last four decades show that I.R.I has been challenged a broad range of soft and hard threats، because of its outstanding position in term of Geopolitics or ideological and political coordination of Islamic Revolution، and in result it needs codification of defense policy proportional to its geographical situation، values and foundation، strategical goals، and finally affective environmental and ultra-environmental variables. The goal of this study، is to reflect the defense policy baseline of IRI in this area، using analysis of macro-politic texts. These documents، include Constitution، vision document، general policies، and general policies related to the five-year program of development. comprehensive deterrence، standard and defensebased، is the general principals of IRI defense policy، with focus on popular mobilization، independency، missile power development، sea defense and cyber defense. These are redefined and updated based on conformity with advent position and the threat type.