طالبان؛ ايران و پاكستان مطالعه سياست خارجى ايران، پاكستان و عربستان در باره افغانستان از سقوط مزار تاكنون

در اين گزارش تلاش بر آن است تا ابتدا سياست خارجى كشورهاى ايران، پاكستان و عربستان، مؤلفه هاى اساسى سياست گذارى و دورنمايى از چشمانداز آينده ديپلماسى آنان در افغانستان مورد مطالعه و بررسى قرار گيرد. از سوى ديگر، از آنجا كه روابط ديپلماتيك كشورهاى فوق به عنوان يكى از فاكتورهاى اصلى در سياست گذارى آنان در قبال رخدادهاى منطقه، بويژه تحولات سياسى و نظامى افغانستان، مطرح است طبيعتا روابط خارجى اين كشورها، مناسبات سياسى و معادلات منطقه اى آنان نيز مورد تجزيه و تحليل قرار خواهد گرفت. قبل از همه ذكر اين نكته لازم به نظر مىرسد كه روابط خارجى اين كشورها در كنار ساير عوامل، بخصوص در عرصه ديپلماتيك، تابعى از جهت گيرى آنان در قضيه افغانستان است. از ديدگاه پژوهشگران سياسى و عالمان روابط بين الملل، دولت ها به عنوان بازيگران صحنه سياسى تلقى مى شوند كه با توجه به مسائل اصلى سياست خارجى خويش، اعم از عناصر ايدئولوژيكى، اقتصادى و سياسى تلاش دارند تا با به حداقل رساندن ناكامىشان به حداكثر كاميابى دست يابند؛ امرى كه رويارويى و رقابت و گاه تعارض و تنش را اجتناب ناپذير مى سازد. بر اين اساس، تعارض بين دولت ها كه برخاسته از تعارض در منافع ملى بازيگران است، روابط ديپلماتيك كشورها را شديدا تحت تأثير قرار مى دهد. قضيه افغانستان، به عنوان صحنه بازى ديپلماتيك كشورهاى ايران، پاكستان و عربستان، يكى از محورهاى جدى و تأثير گذار در سياست خارجى اين كشورها بوده و ممكن است در صورت عدم مديريت مناسب، موجبات تنش منطقه اى را فراهم آورد و اخلال در روابط ديپلماتيك اين كشورها را به همراه داشته باشد. از اين رو، مطالعه جدى و عميق اين موضوع در شرايط كنونى از اهميت و حساسيت خاصى برخوردار مى باشد كه لازم است سياست گذاران و تصميم گيرندگان كشورهاى فوق، با توجه به مقتضيات منطقه اى و ضرورت هاى جهانى كه نيازمند همگرايى و همسويى است، با برخورد مناسب و منطقى در جلوگيرى از بروز تعارض و تنش هاى سياسى در روابط ميان خود، اهتمام ورزند. پس از اين كليات، در اين نوشتار تلاش بر آن است تا ضمن جمع بندى و توصيف سياست خارجى اين كشورها در قبال تحولات افغانستان، روابط ديپلماتيك كشورهاى مذكور مورد مطالعه و وارسى قرار گيرد. در پرتو چنين مطالعه توصيفى ـ تطبيقى چشم انداز آينده اين روابط و سياست اين كشورها در افغانستان، تا اندازهاى روشن خواهد شد.