دانش اعراب القرآن و نقش آن در ترجمه قرآن كريم ( با تاكيد بر ترجمه شاه ولي الله دهلوي)

The Knowledge of I’rab al-Quran and its Role in the Holy Quran Translation (Emphasizing on the Shah Wali Allah Dehlawi’s Translation)

اعراب القرآن از دانش هايي است كه در راستاي فهم و تفسير استدلالي قرآن كريم شكل گرفته و در آن، آثار ارزشمندي تاليف شده است. در ميان قرآن پژوهان، معرِبان در كتاب هاي «اعراب القرآن» و مفسران در آثار تفسيري خود به خوبي اهميت اين دانش را دريافته و از آن بهره برده اند اما برخي از مترجمان با تساهل از اين دانش گذر كرده و به يافته هاي دانش اعراب القرآن به عنوان يكي از بايسته هاي مقدماتي ترجمه قرآن كمتر توجه كرده اند. در اين مقاله نخست به تعريف اين دانش و پژوهش ها و تاليف هاي صورت گرفته در آن پرداخته و سپس نقش اعراب القرآن را در ترجمه صحيح قرآن كريم پيگيري كرده ايم. مهم ترين عناصر تاثير گذار اعراب القرآن بر ترجمه كلام الله عبارت اند از توجه به معناي مراد گوينده بر پايه ظهور عرفي، رعايت قواعد نحو و علائم اعراب، عنايت به ايجاز هاي حذف، توجه به سياق و قرائن سازنده معنا، دقت در تقديم و تاخير الفاظ، توجه به تعدد وجوه در يك آيه و تشخيص نوع ادوات بكار رفته در آن. از ميان ترجمه هاي قرآن «شاه ولي الله دهلوي» در ترجمه خود به وجوه اعراب كلمات قرآن توجه تام ورزيده و ترجمه او از اين حيث قابل قبول است گرچه درمواردي از اعمال آموزه هاي اعراب القرآن غفلت كرده و ترجمه اش به راه ناصواب رفته است.

I’rab al-Quran is an important knowledge formed to help understand and interpret the Holy Quran. There are many valuable I’rab al-Quran books written by Quranic scholars. However، some of the Quran translators did not pay enough attention to this knowledge and did not regard it as a necessary means of Quran translation. In this article، after definition of the knowledge، I’rab al-Quran، and introducing some of its famous scholars works، we have showed its important role in Quran interpretation. Among translators of Quran، Shah Wali Allah Dehlawi has paid complete attention to I’rab al-Quran in his translation; therefore، in this respect، his translation is acceptable، although، in some few cases، because of his poor attention to some the aforementioned knowledge instructions، his translation is not accurate.