سير تطور ديدگاه هاي دانشمندان مسلمان دربارۀ مخاطبان اعجاز عقلي قرآن كريم

An investigation on Tajweed and its Contribution to Beautiful Recitation and Taghanni of Holy Quran

يكي از مسائل مربوط به اعجاز قرآن كريم، تقسيم معجزات به عقلي و حسي است. اما اين تقسيم چگونه به وجود آمد و مقصود دانشمندان مسلمان از عقل در اين تقسيم، عقل چه كساني است؟ در پژوهش حاضر با بررسي تاريخي روشن مي شود كه اين تقسيم براي نخستين بار توسط جاحظ (م 255 ق) و در پاسخ به اين پرسش به وجود آمد كه چرا تنها معجزه كتابي، يعني قرآن كريم از ميان تمامي پيامبران(ع) به حضرت محمد(ص) اختصاص دارد. دانشمندان مسلمان در طول تاريخ در پاسخ به اين پرسش، سه رويكرد متفاوت دارند؛ گروهي نگاهشان به مخاطبانِ معجزات، نگاهي نژادي است و مدعي هستند كه برتري عقل و هوش عرب جاهلي كه پيامبر(ص) در ميانشان ظهور كرد دليل اين مسئله است. گروهي ديگر، دينِ مخاطبانِ معجزات را مد نظر قرار داده و برتري عقلي امت اسلامي بر امت يهودي و مسيحي را عامل اين امر مي شمرند. گروهي نيز عموم بشر را معيار قرار داده و علت اين امر را، رشد و پختگي عقل بشر ـ صرف نظر از نژاد و دين ـ در دوره حضرت محمد (ص) مي دانند.

Nowadays، one of the main elements of taghanni (vocalization) and beautiful reading of Quran، which is so important to the reciters of Quran and their audiences، is the usage of tajweed rules along with other effective components (such as voice and tone and observance of waqf and wasl (stopping and continuing in Quran recitation). Some historical evidences have confirmed the validity of the use of audio arts in Quranic recitation; however، there is a disagreement with the position of tajweed instructions in beautiful reading of Quran، and some، especially Sunni scholars، based on The “Haidth of Sab’ato Ahrof” (Seven Letters)، along with sanctifying various citations، believe that both the differences between farsh al-ḥuruf (lexical differences) and reciting principles are driven from instructions by Prophet Mohammad (pbuh)، followed by famous reciters (ghuras) since then. Through historical and case study evidences، this study suggests that the majority of tajweed rules، have been driven by factors such as Arabic dialects، and these rules have been sanctified gradually; hence، it is not possible to establish a religious status for most of its rules، such as idgham، imala and … .