گفتمان تشيع و برسازي هويت ملي در ايران عصر صفوي

Shia Discourse and Construction of National Identity in Safavid Iran

در سده نهم هجري جنبش صوفيان به صورت يك قدرت سياسي نيرومند در ايران ظهور كرد و حكومت جديدي به نام پادشاهي صفويه تاسيس نمود. در اين مقطع صوفيان با سياسي ساختن مذهب تشيع، از آن به عنوان دال برتر گفتمان ملي گرايي بهره بردند. تلاقي مذهب و مليت در گفتمان صفوي باعث شد تا بعد از حدود نهصد سال پس از ساسانيان وحدت ديني مبناي وحدت سياسي قرار گرفته و هويت ملي در ايران سربرآورد. در اين شرايط گفتمان تشيع صفوي بصورت عاملي جهت تقويت هويت ملي شكل گرفت. گفتماني كه با غيريت سازي، برجسته سازي، طرد و حاشيه راني، هژموني خود را به نام پادشاهي «قدر قدرت» در برابر خلافت عثماني و ديگر رقباي خارجي گسترانيد. مقاله حاضر، با استفاده از چارچوب نظري و ابزار تحليلي برگرفته از تحليل گفتمان لاكلائو و موفه، نقش گفتمان تشيع صفوي را در هويت بخشي ملي مورد بررسي قرار مي دهد.

In the Ninth century، Sufi movement emerged in Iran as a powerful political force and established a new government named the Safavid monarchs. In this stage، the Sufis used politicized Shiite as the top discourse evidence of nationalism. The intersection of religion and nationality in Safavi discourse caused Religious unity become the basis for political unity after about 900 yeears – after Sasanians- and national identity emerged in Iran. In these situations، Shia Safavid discourse was formed as a factor to strengthen national identity. This discourse spread its hegemony called “the super powerful king” against the Ottoman Caliphate and other foreign competitors through otherization، highlighting، layout and marginalization. The present study aims at reviewing the role of safavid Shiism in national identity using theoretical framework and analytical instruments adopted from of Laclau and Mouffe’s discourse analysis.