تأثير برنامه آموزشي حمايتي بر فشار مراقبتي مراقبين خانوادگي بيماران تحت همودياليز

EFFECTIVENESS OF SUPPORTIVE EDUCATIVE PROGRAM ON THE BURDEN IN FAMILY CAREGIVERS OF HEMODIALYSIS PATIENTS

پيش‌زمينه و هدف: نتايج مطالعات نشان داده‌اند كه مراقبين خانوادگي بيماران تحت همودياليز با مشكلات متعددي در زمينه سازگاري با مسؤوليت­ ها و مسائل ناشي از مراقبت و درمان بيمار روبرو هستند كه منجر به فشار مراقبتي مي‌شود، با اين‌ وجود، اين مراقبين­كم‌تر موردتوجه قرار گرفته‌اند. لذا اين پژوهش باهدف تعيين تأثير­ برنامه آموزشي - حمايتي بر فشار مراقبتي مراقبين خانوادگي بيماران تحت همودياليز انجام گرديده است. مواد و روش‌ها: اين پژوهش يك مطالعه كارآزمايي باليني تصادفي با گروه كنترل است كه بر روي 76 ­مراقب بيمار تحت همودياليز در مركز آموزشي درماني شهيد هاشمي نژاد شهر تهران در سال 1394 -1393 انجام گرديده است. مراقبين به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمون و كنترل قرار گرفتند و گروه آزمون برنامه آموزشي حمايتي را در طول دو هفته در طي 6 جلسه دريافت كردند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه فشار مراقبتي­­(CBI)­ قبل و 6 هفته بعد از مداخله جمع‌آوري شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 و با به‌كارگيري روش­ هاي آمار توصيفي و استنباطي مورد تجزيه‌ و‌ تحليل قرار ­گرفتند. يافته‌ها: نتايج مطالعه نشان داد هر دو گروه آزمون و كنترل ازنظر اطلاعات دموگرافيك همگن بودند و اختلاف معني‌داري وجود نداشت. همچنين فشار مراقبتي مراقبين قبل از مداخله در گروه آزمون 11/74­±­88/56 و در گروه كنترل ­15/13±­­­84/97­­ و­ 6 هفته بعد از مداخله در گروه آزمون ­6/64­­±58/77 و در گروه كنترل­ 11/74­±87/84 بود­. بدين‌وسيله مي‌توان نتيجه گرفت كه فشار مراقبتي در گروه آزمون بعد از مداخله كاهش يافته است ­(0/001>p). نتيجه‌گيري: به‌كارگيري برنامه آموزشي - حمايتي مي­تواند در كاهش فشار مراقبتي مراقبين خانوادگي تأثير­گذار باشد. لذا پيشنهاد مي‌شود مديران نظام سلامت، كاركنان خود را براي ارائه برنامه آموزشي حمايتي به‌ويژه در بخش‌هاي ويژه تشويق نمايند.

Background & Aim: Studies presented that family caregivers of hemodialysis patients face with multiple problems regarding responsibilities and issues arising from the care and treatment of the patients. These issues increase caregiver burden. However, these caregivers are mostly neglected. Therefore, this study aimed to examine the effectiveness of supportive educational programs on the burden level of the family caregivers of hemodialysis patients. Methods & Materials: A randomized controlled clinical trial was conducted on 76 family caregivers of hemodialysis patients referred to Shahid Hasheminejad hemodialysis center in Tehran, Iran. The subjects were equally allocated into two groups of 38. ­The intervention group received six training sessions on supportive educative program. Both groups answered the caregiver’s burden inventory questionnaire at start and six weeks after intervention. Then, the obtained data were analyzed in SPSS, 21. Descriptive and inferential statistics were used to analyze the data. Results: The results showed that there was no significant difference between the two groups concerning demographic characteristics. Caregiver burden was 88.56 ±11.74 and 84.97± 15.13 before the intervention­ in the experimental and control groups, respectively. It was respectively 58.77± 6.64 and 87.84±11.74 in the experimental and control groups after six weeks of intervention. Therefore caregiver burden decreased after intervention in the experimental group. Conclusion: The current study showed the effectiveness of supportive educative program on the burden on family caregivers of hemodialysis patients. Therefore, we suggest that managers of educational and medical centers encourage their staffs to use such programs.