بررسي تحليلي جايگاه آموزش عالي محيط‌ زيست در ايران

Analytical Investigation of Environmental Higher Education Status in Iran

پژوهش حاضر با هدف بررسي وضعيت آموزش عالي محيط زيست در كشور و ارائه الزامات مورد نظر براي برنامه­ ريزي در راستاي تحقق وضعيت مطلوب تهيه شده است. بررسي­ ها حاكي از آن است كه در سال­هاي اخير علوم محيط­زيست در43 رشته، چهار مقطع تحصيلي و 7 زير نظام آموزشي در ايران ارائه مي­شود. طبق بررسي­ هاي انجام شده از ميان دانشجويان جذب شده در رشته­ هاي مختلف در سال تحصيلي 1395 تعداد دانشجويان محيط زيست كشور 14444 نفر بوده است. از نظر جذب دانشجويان محيط زيست در ميان زير نظام­ هاي آموزشي، بيشترين تعداد جذب يعني 8997 نفر معادل 62 درصد، متعلق به دانشگاه آزاد اسلامي بوده است. رتبه بعدي متعلق به دانشگاه پيام ­نور با 3578 نفر و 25 درصد است و ساير زير نظام­ ها با جذب 1869 دانشجو معادل 13 درصد در اين سال در رتبه سوم قرار دارند. از نظر توزيع دانشجويان محيط­زيست در مقاطع مختلف تحصيلي در سال 95 حدود 73/6 درصد در مقاطع كارداني و كارشناسي، 23 درصد در مقطع كارشناسي ارشد و 3/4 درصد نيز در مقطع دكترا جذب شده­ اند. مقايسه اين ارقام با آمار مشابه در سال 1390 حاكي از رشد چشم گير سهم دانشجويان دكترا است كه به تبع آن رشد كليه امكانات مورد نياز را مي­طلبد. بررسي وضعيت دانش آموختگان در رشته­ هاي مختلف محيط زيست نيز نشان مي­دهد كه در طي دهه80 تعداد 11842 نفر از رشته­هاي مختلف محيط زيست در كشور فارغ ­التحصيل شده­اند. از جمله مهمترين آسيب­ هاي شناسايي شده در اين زمينه مي­توان به آمار بالاي بيكاري و عدم تطابق نياز بازار كار با تعداد و دانش فارغ ­التحصيلان اين رشته نام برد. در ادامه راهكارهايي به منظور افزايش كارايي دانش آموختگان و توزيع متناسب رشته­ هاي محيط زيست در كشور ارائه گرديده است .

This research aims to review the recent situation of environmental higher education courses in Iran and introducing the requirements for fulfilling the best status. Studies show that there are 43 environmental courses in four educational degrees in Iran. The number of students in the environmental sciences fields that have been accepted in 2016, were about 14444. Statistics illustrate that in 2016, Islamic Azad University has accepted the highest number of students in environmental field (8997). Also PNU stands on the next step of 3587 accepted students and the third comes for the MCHE with 1869 students in this year. Also about the distribution of environmental student, around 74 percent are in bachelor degree and below, 23 percent in master degree and around 3 percent in PhD level. The results show during a ten year period from 2000 to 2010 about 11842 students have been graduated in different fields of environmental sciences in Iran. Also it shows that in recent years the number of PhD student have been increased remarkably. Furthermore among the most important diagnosis in environmental higher education in Iran is miss match between the numbers of graduated and the need to expert in this field that cause a high level of jobless. At the end, some suggestion have been offered to improve the situation.