علل بازگشت به اعتياد به مواد مخدر و راهكار‌‌هاي پيشنهادي در مراجعه كنندگان به مراكز ترك اعتياد: يك مطالعه كيفي

The Reasons of Return to Drug Addiction and Suggested Solutions Among the People Referring to Rehabilitation Centers: A Qualitative Study

زمينه و هدف: وابستگي به مواد مخدر يكي از چالش‌‌هاي عمده در سطح بين الملل و كشور ايران مي‌باشد و بازگشت مجدد به اعتياد عامل مهمي‌در نظر گرفته مي‌شود. پژوهش حاضر با هدف تعيين تجارب علل بازگشت به اعتياد در مراجعه كنندگان به مراكز ترك اعتياد انجام گرفته است. روش كار: اين مطالعه از نوع پژوهش‌‌هاي كيفي بوده كه با رويكرد تفسيري در سال 1396 در شهر زاهدان انجام شد. 22 نفر از افرادي كه داراي سابقه ترك و بازگشت مجدد به مواد مخدر را داشتند، با روش نمونه‌گيري هدف­مند انتخاب شدند. داده‌‌ها از طريق مصاحبه فردي و پرسش­نامه نيمه ساختار يافته جمع‌آوري شدند. در اين مطالعه تحليل داده‌‌ها به روش آناليز محتوا انجام شد. نتايج: 20 نفر از افراد، مرد (90/9 درصد) و 6 نفر آن­ها (27/2 درصد) شغل نداشتند. بر اساس نتايج مطالعه، 5 مضمون اصلي"خانواده و عوامل اجتماعي"، "كمپ"، "عوامل فردي و جنسي"، "عوامل اقتصادي"، مسائل درماني" و 26 مضمون فرعي در زمينه علل بازگشت به اعتياد استخراج گرديد. اكثريت شركت كنندگان اختلافات خانوادگي، شرايط بد كمپ، بيكاري، وسوسه فردي را علل اصلي بازگشت به اعتياد مي‌دانستند. از ديدگاه افراد مورد مطالعه، انتخاب كمپ ترك اعتياد مناسب، حمايت و نظارت بيشتر خانواده، عدم تنبيه توسط خانواده، حمايت عاطفي، تغذيه‌اي و شغلي پس از ترك از مهم­ترين راه‌كار‌‌ها جهت پيش­گيري از بازگشت به مواد مخدر بود. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه كمپ‌‌هاي ترك اعتياد و مسائل جنسي در بازگشت به اعتياد نقش بارزي دارند، لذا نياز است با تأكيد و نظارت بيشتر بر كمپ‌‌هاي ترك اعتياد، بازگشت به اعتياد را كاهش داد.

Background and Objectives: Drug addiction is one the major challenges both internationally and in Iran, and return to addiction is considered as an important factor. The present study aimed to determine the experiences regarding the reasons of returning to addiction among the people referring to rehabilitation centers. Materials and Methods: This is a qualitative study with the interpretational approach which was conducted in Zahedan city in 2017. Twenty two patients, who had a history of drug rehabilitation and return to using drugs again, were selected by purposive sampling method. Data was assembled by semi-structured questionnaires and personal interview and analyzed by content analyzing method. Results: Twenty patients were male (90.9%) and 6 of them (27.2%) were unemployed. Based on the results, there were 5 major implications including “familial and social factors”, “rehabilitation centers”, “sexual and personal factors”, “economic factors”, and “therapeutic issues”, and 26 minor implications pertaining to the reasons of returning to drug use. The majority of participants considered family issues, bad conditions of the rehab centers, unemployment, and temptation as the main reasons of the return to using drugs again. Choosing appropriate rehab center, more family supervision and support, not to be punished by family, and emotional, nutritional, and job related supports after the drug rehabilitation were the participant’s proposal strategies. Conclusion: The results indicated that the rehabilitation centers and sexual issues play an important role in returning to addiction, therefore it is necessary to reduce returning to addiction through more emphasis and supervision on the rehabilitation centers.