منطق دروني نظريه انتقادي مكتب فرانكفورت و معرفت‌شناسي رهايي‌بخش

Internal Logic of Critical Theory and Emancipatory Epistemology

مكتب فرانكفورت از بزرگان دريافته كه بنا بوده عصر جديد (روشنگري)، عصري همراه با آزادي و قدرت اراده انساني و رهايي بخشي از سنت‌هاي اعصار گذشته باشد. عصري همراه با جرأت پرسيدن و دانستن. تفاوت ميان اين وعده و وضعيت عصر جديد كه به ورطه خطرات بزرگي چون فاشيسم، نازيسم، سرمايه‌داري همراه با تقدس ابزارگرايي افتاده بود، مسئله عظيمي را در مقابل آن‌ها قرارداد. مسئله‌اي كه هر نسل از نظريه‌پردازانش تا زمان حال تلاش دارند ضمن تحليل دقيق از اين انحراف به ارائه راه‌حلي در مقابل آن برسند. هرچند تفسيرهاي متفاوتي از نگاه تحليلي و راه‌حل مطرح‌شده توسط اين مكتب موجود است ولي در اين مقاله تلاش داريم تا با بهره‌گيري از رهيافت منطق دروني به روند تكويني آنچه تحليل مسئله و ارائه راه‌حل مكتب فرانكفورت بوده بپردازيم و ضمن ارائه تفسير جديد خود به اين سؤال بپردازيم كه مباني و استلزامات تحليل راه‌حل اين مكتب در مورد مسئله روشنگري را چه عوامل شكل داده است؟ پاسخ موقت ما در قالب فرضيه اين است كه پيامدهاي اجتماعي آنچه محدوديت معرفت برآمده از عقل روشنگري يعني پوزيتويسم خوانده مي‌شود عامل اساسي شكل‌دهي به اين مباني و استلزامات بوده است.

The Frankfurt School has learned that enlightenment age was supposed to be the age of freedom and human will power and emancipation from past traditions; an age accompanied by the courage for asking and knowing. The difference between this promise and the conditions of new age which soaked in great threats like fascism, Nazism and instrumentalist capitalism, faced them with a great problem; a problem for which each generation of its theoreticians tried to provide a precise analysis of the deviation and a solution for it. Although there are various interpretations about analysis and solutions provided by the school but in this article, we try to deal with problem analysis and solution by using internal logic approach to the evolutionary trend of it, and by providing our new interpretation, we examine this question: What are the foundations and requirements of Frankfurt School for analyzing the problem of enlightenment? Our temporary answer is the hypothesis that claims the social consequences of limited knowledge yielded from enlightenment reason, i.e. positivism, has been the fundamental factor of forming these foundations and requirements.