بررسي تاثير دوره هاي آموزشي مديريت استرس بر توسعه مهارت مديريت استرس كاركنان يك مركز صنايع نظامي

A Study of the effect of stress management training courses on the improvement of employees’ stress management skill in a military industrial center

مقدمه: اين پژوهش براي بررسي تأثير دوره‌هاي آموزش مهارت‌هاي مديريت بر توسعۀ مهارت مديريت استرس كاركنان يك مركز صنايع نظامي صورت گرفته است. روش: اين پژوهش به لحاظ روش، تجربي و با طرح پيش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه كنترل انجام گرفته است. بدين منظور، جامعۀ آماري شامل كليه مديران و كارشناسان اين مركز تعيين شد و تعداد 132 نفر از كارشناسان و مديران به روش نمونه‌گيري دردسترس انتخاب شده و به‌صورت تصادفي ساده در قالب يك گروه آزمون و يك گروه كنترل هركدام به تعداد 66 نفر گمارش شده و با استفاده از روش پيش‌آزمون ـ پس‌آزمون و با پرسشنامۀ استاندارد وتن و كمرون (1381) مورد بررسي قرار گرفتند. گروه آزمايش در 6 جلسه آموزش 90 دقيقه‌اي مهارت‌هاي مديريت استرس، شركت داده شد و گروه كنترل هيچ آموزشي دريافت نكرد. داده‌هاي جمع‌آوري‌شده آزمون دو گروه پس از تحليل توصيفي بااستفاده از روش تحليل كوواريانس (ANCOVA) مورد تحليل قرار گرفت. نتايج: نتايج اين پژوهش نشان داد كه دوره‌هاي آموزشي مديريت استرس بر تقويت مهارت مديريت استرس كاركنان تأثير معنا‌دار نداشته و از بين مؤلفه‌هاي مهارت، تنها موجب توسعۀ معنا‌دار مؤلفۀ حذف عوامل استرس‌زا شده و بر دو مؤلفۀ توسعۀ راهبرد‌هاي پيش‌فعالانه باهدف انعطاف‌پذيري و توسعۀ راهبرد‌هاي واكنشي باهدف غلبه بر استرس كوتاه‌مدت، تأثير معنا‌داري نشان نداد. بحث: عواملي همچون: ويژگي‌هاي خاص بستر تحقيق، خصوصاً محيط شبه‌نظامي و ملاحظات امنيتي، عدم نيازسنجي اصولي و علمي آموزشي كاركنان و مديران و عدم به‌كارگيري فناوري‌ها و الگوهاي نوين آموزش ضمن‌خدمت، موجب شد تا آموزش‌هاي ارائه‌شده از اثربخشي كافي برخوردار نشوند.

Introduction: This research work is aimed at studying the effect of stress management training courses on the improvement of staff’s stress management skill in a military industrial center. Method: This is an experimental study with pretest-posttest and a control group. The population includes all the specialists and managers of the center. From among them, a group of 132 individuals were selected through the availability sampling method. Then they were divided into experimental and control groups (each with 66 individuals). Next, both groups completed the Whetten and Cameron Questionnaire (1912). The experimental group received 6 ninety-minute sessions of training on stress management, but the control group did not receive any training. After administering the post-test, the collected data were analyzed through descriptive methods and ANCOVA test. Results: The results revealed that training programs did not have any significant effect on the stress management skill of the staff and, among the skill factors, only the elimination of stress-making factors was significantly affected by the training program. Discussion: Such factors as special features of the research context, especially the quasi-military environment and security considerations, the lack of scientific, professional and educational needs assessment on the staff and managers and not using modern on-the-job training technologies and models caused the offered training programs not to be sufficiently effective.