كليدواژه :
نظام فضايي سكونتگاه ها , الگوي پراكندگي سكونتگاه ها , مدل منحني لورنز , مدل نيمرخ سلسله مراتب شهري
چكيده فارسي :
گروه‌هاي انساني در گستره‌هاي مختلف جغرافيايي نسبت به سطح تكنيك و تمدن و ميزان برخورداري از مواهب طبيعي، محيط را به نسبت‌هاي مختلفي تغيير داده و در نهايت استيلا و تفوق آنها بر محيط منجر به ايجاد مناظر آمايش يافته گرديده است. سكونتگاه‌ها در چهار چوب روابط متقابل انسان و محيط و بر حسب شرايط محيط طبيعي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي سياسي - اداري و تاريخي سازمان مي‌يابند.
هدف از اين پژوهش تحليل نظام سكونتگاهي روستاهاي بخش شرق و غرب شهرستان دهلران و روابط متقابل مركز ناحيه و روستاهاي پيرامون است. بر اين اساس، از طريق داده‌هاي طبيعي، اقتصادي و انساني، روستاهاي شرق و غرب و روابطي كه با شهر دهلران بعنوان مركز ناحيه دارند، مورد پژوهش قرار مي‌گيرد، چرا كه بر اثر همين همبستگي و پيوندهاي جغرافيايي ميان شهر و ناحيه، انجام هر اقدام عمراني در شهر، تأثيراتي را روي ناحيه مي گذارد و بر عكس تكامل اقتصادي و اجتمايي ناحيه را نيز در سيماي جغرافيايي شهر بازتابي است كه اين پيوند و ارتباطات را به گونه‌هاي مختلف مي‌توان مورد ارزيابي قرار دارد. تبيين علمي توزيع فضايي، اندازه و پراكندگي سكونتگاه‌هاي روستايي شهرستان در شرايط موجود و وضعيت آن در گذشته و آينده صورت گرفته، از اين رو حائز اهميت است كه شناخت دقيق و اصولي پراكندگي جغرافيايي سكونتگاه‌ها وعوامل مؤثر در تثبيت جمعيت يا مهاجرت آنها را در يك دوره 10 ساله نشان مي دهد . شهرستان دهلران بعنوان يكي از فضاهاي روستايي مهاجر فرصت كشور با مسائل و مشكلاتي در رابطه با كوچك شدن سكونتگاه‌ها در روستاهاي بخش غربي، تخليه آبادي‌ها و كاهش جمعيت روستايي روبرو است حال آنكه سكونتگاه‌هاي روستايي به لحاظ جمعيت و اندازه در بخش شرقي شهرستان رشد نموده و با روستاهاي تثبيت شده و توليدي مواجه است.
اين پژوهش به عنوان گامي در تقويت روابط شهر و روستا با تكيه برمباني رويكرد مطالعات ناحيه‌اي انجام شده است تا بتواند عوامل ايجاد ناپايداري سكونتگاه‌ها، در دو بخش شرق و غرب شهرستان دهلران را شناخته و رابطه استراتژيك، آنها را با توجه به گرايشات جهاني به مديريت پوياي ناحيه‌اي دركشورهاي توسعه يافته بهتر درك كند.
چكيده لاتين :
Human societies in different geographic ranges have changed their environment to different degrees depending on the techniques, culture and natural gifts they enjoy. Ultimately, their dominance and supremacy on the environment has resulted in the creation of landscapes. Settlements are organized within the framework of human-environment interactions and based on the conditions of natural, economic, social, cultural, political-administrative environment.
This study seeks to analyze the settlement system in Eastern and Western villages of Dehloran city and the interaction between district center and its surrounding villages. In this regard, Eastern and Western villages and their relations with Dehloran city, as the district center, are investigated using natural, economic and humanistic data. Due to this geographical links between city and district, any construction plan in city influence district, and social economic development of the district is also reflected in geographic appearance of the city. These link and relations can be evaluated in different ways. Scientific clarification of spatial distribution and dispersion of rural settlements in the past, present and future conditions are important, since they provide a precise and principled understanding of geographic settlements dispersion and factors influencing population consolidation or immigration in a 10-year period. Dehloran city, as one of rural spaces in the country, face problems and issues like shrinking of rural settlements, villages abandonment, rural population decreasing in Western villages, while rural settlements in eastern parts have developed in size and population and these parts face consolidated and productive villages.
As a step toward strengthening the relations between city and village, the present study has been performed based on the foundations of regional studies approach to identify causes of instability in settlements of Eastern and Western Dehloran and understand their strategic relation considering global tendencies toward dynamic regional management in developed countries.
