نقش واسطه‌اي ذهن‌آگاهي مادر و تاب‌آوري خانواده در رابطه‌ي بين مشكلات رفتاري كودك داراي اختلال‌هاي طيف اوتيسم و بهزيستي روان‌شناختي مادر

The Mediating Role of Mother’s Mindfulness and Family Resilience on the Relationship between Behavior Problems of Children with Autism and Mothers’ Psychological Well-Being

هدف پژوهش حاضر تعيين نقش واسطه‌اي ذهن‌آگاهي مادر و تاب‌آوري خانواده در رابطه‌ي بين مشكلات رفتاري كودك داراي اختلال‌هاي طيف اوتيسم و بهزيستي روان‌شناختي مادر بود. جامعه آماري شامل مادرانِ كودكان داراي اختلال‌هاي طيف اوتيسم در دامنه‌ي سني 3 تا 16 سال شهرهاي تهران، كرج و قزوين بودند كه از بين آنها 170 نفر با روش نمونه­ گيري در دسترس انتخاب شدند. از پرسشنامه‌هاي بررسي مشكلات و نقاط قوت كودك، مقياس بهزيستي روان‌شناختي ريف، پرسشنامه پنج‌وجهي ذهن‌آگاهي و پرسشنامه‌ي تاب‌آوري خانواده براي سنجش استفاده شد. نتايج تحليل مسير نشان داد كه دو متغير ذهن‌آگاهي و تاب‌آوري خانواده در رابطه‌ي بين متغيرهاي پيش‌بين (مشكلات رفتاري كودك داراي اختلال‌هاي طيف اوتيسم) و ملاك (بهزيستي روان‌شناختي مادر) نقش واسطه‌اي ايفا مي‌كنند. با توجه به نتايج پيشنهاد مي‌شود متخصصان اين حوزه در اقدام براي مداخله‌هاي درماني، توجه خود را علاوه بر راهكارهاي متمركز بر كودك داراي اختلال‌هاي طيف اوتيسم، بر شرايط سلامت رواني والدين، محيط خانواده، منابع موجود در جامعه و ساير عوامل مربوط به بافت زندگي كودك نيز معطوف كنند.

This research aimed to investigate the mediating role of the mother’s mindfulness and family resiliency on the relationship between child with autism spectrum disorder behavior problems and mother’s psychological well-being. Statistical populations of the study were mothers of children with autism spectrum disorder who were 3 to 16 years old in Tehran, Karaj and Qazvin cities. 170 mothers were selected through purposeful sampling. The research tools included Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ), Ryff Scales of Psychological Well-Being (RSPWB-18), Five Facets Mindfulness Questionnaire (FFMQ), and Family Resilience Assessment Scale (FRAS). Path analysis showed that mother’s mindfulness and family resiliency played a mediating role in the relationship between child with autism spectrum disorder behavior problems and mother’s psychological well-being. So, it is suggested that psychotherapist not only pay enough attention to the problems of children with ASD but also consider their parent’s mental health, family circumstances and other available sources of support in the society for achieving a comprehensive view of the situation.