ارزيابي توان محيطي شهرستان پارس آبادمغان جهت توسعه شهري با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي و فرآيند تحليل سلسله مراتبي

Evaluation of environmental potential in Parsabad, Moghan for urban development using GIS and AHP

زمينه و هدف: استفاده از سرزمين، بدون در نظر گرفتن تفاوت هاي اكولوژيك و پتانسيل هاي محيطي، باعث پيامدهاي ناگوار و تخريب محيط زيست مي شود كه در نهايت، منابع طبيعي را در معرض تهديد قرار داده و محيط را از توسعه پايدار دور مي كند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ريزي شهري و تركيب بندي ناموزون شهرستان پارس آباد مغان نياز به اعمال مديريت صحيح در جهت جلوگيري از اثرات منفي ناشي از روند توسعه داشته و معرفي مناطق جديد جهت توسعه شهري ضروري مي باشد. هدف اين پژوهش، انتخاب جهات مناسب در محدوده شهرستان پارس آباد مغان براي توسعه شهري مي باشد. روش بررسي: الگوي مدل مورد استفاده MADM و رويكرد آن تمركز بر ارزش و روش جبراني تحليل سلسله مراتبي (AHP) جهت وزن دهي و تلفيق معيارها در محيط GIS بوده است. توسعه شهري، با استفاده از معيارهاي مدل اكولوژي توسعه شهري، روستايي و صنعتي مخدوم و همچنين برخي از معيارهاي اقتصادي، اجتماعي، هيدرولوژي و هيدروژئولوژي مانند فاصله از چاه، رودخانه، جاده، فرودگاه، مناطق صنعتي، گسل، شهرها و غيره نيز به اين مدل اضافه شد. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج حاكي از آن است از مجموع مساحت شهرستان پارس آباد، ( 6238/2896) هكتار به كاربري مناسب، (18146/5083) هكتار به كاربري متوسط و (110121/067) هكتار به كاربري نامناسب توسعه ي شهري اختصاص يافته است. اراضي مناسب و متوسط كاربري توسعه شهري بيشتر در بخش شمالي واقع شده اند كه در حال حاضر نيز پراكنش فضايي مراكز جمعيتي پارس آباد در اين نواحي است و از مهم ترين دلايل آن مي توان به هم جواري با رودخانه ارس، شيب كم و نزديكي به مناطق مسكوني اشاره كرد.

Background and Objective: Use of land ignoring the ecological differences and environmental potentials leads to adverse consequences and destruction of the environment, and eventually threatens natural resources and hinders sustainable development of the environment. Rapid expansion and development, lack of urban planning, and imbalance composition of Parsabad County call for implementation of proper management to prevent negative effects of development process and necessitate introduction of new zones for urban development. This study aimed to select appropriate directions for urban development within Parsabad County. Method: MADM was used with a focus on value and compensatory Analytical Hierarchy Process (AHP) to weigh and combine the criteria in GIS environment. Urban development was completed using the criteria for ecological model of urban, rural, and industrial development. Moreover, some economic, social, hydrologic and hydro-geological criteria such as distance from wells, rivers, roads, airports, industrial zones, faults, and cities were also incorporated in this model. Conclusion: Results revealed that from the total area of Parsabad County, 6238.2896 acres was suitable, 18146.5083 acres was moderately suitable, and 110121.067 acres was unsuitable for urban development. Suitable and moderately suitable lands for urban development landuse are mostly located in the northern part of the medium. At present, the spatial distribution of Parsabad population centers in this area mainy because of adjacency to Aras River, low slope and proximity to the residential area.