خوانش مؤلفه‌هاي مكان در طراحي محيط شهري (نمونه موردي: ميدان‌هاي تاريخي نقش‌جهان، گنجعلي خان، دل‌كمپو و گراند ِپليس)

Recognition of Place Components in Urban Environment Design (Case study: Naghshe-Jahan Square, Ganj-Alikhan Square, Piazza Del Campo and Grand Place)

زمينه و هدف: پ‍ژوهش حاضر با هدف بررسي الگو ها و ويژگي­ هاي كالبدي، عملكردي، معنايي و زيست­ محيطي ميدان – مكان­ هاي موفق گذشته موفق گذشته به منظور به­ دست آوردن ايده ­هاي طراحي و ارتقا كيفيت محيطي ميدان­ هاي آشفته امروزي شكل گرفته ­است چرا كه در حال حاضر ميدان­ هاي شهري مفهوم گذشته خود را از دست داده و به فلكه هايي كه عمدتا گره­ هاي ترافيكي هستند تبديل شده ­اند. روش بررسي: در اين نوشتار با استفاده از روش ­هاي تحقيق توصيفي – تحليلي و تطبيقي، به خوانش ويژگي ­هاي مؤلفه­ هاي مكان در ميدان­ هاي تاريخي پرداخته شده­ و رهنمود­هايي بر اساس اين ويژگي ها و بر محور مؤلفه­ هاي مكان براي طراحي ميدان­ هاي امروزي ارائه شده ­است. به اين منظور مفاهيمي چون مكان، مؤلفه ­هاي مكان در طراحي محيط شهري، ميدان به مثابه مكان عمومي موفق شهري، گونه ­شناسي ميدان­ هاي شهري، قانونمندي­ هاي حاكم بر طراحي ميدان­ ها مورد مداقه قرار گرفته و ويژگي­ ها و خصوصيات ميدان – مكان­ هاي موفقي چون ميدان نقش جهان اصفهان، ميدان گنجعلي­ خان كرمان، ميدان دل­ كمپو سينا و ميدان گراند ِپليس بلژيك در قالب مؤلفه ­هاي مكان بررسي و تحليل شده ­است. يافته‌ها: يافته­ هاي پژوهش نشان مي ­دهد كه ميدان ­ها به واسطه برخورداري از گونه­ ها و اشكال مختلف و بهره­ مندي از طيف وسيعي از كيفيت ­هاي كالبدي، عملكردي و معنايي، توان بيشتري براي تبديل شدن به يك مكان عمومي موفق را دارند. نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از تحقيق حاكي از آن است كه ويژگي­ هايي كه در پس آثار ماندگار گذشته وجود دارند كه مي ­توان با بازخواني، باز­آفريني و كار­بست آنها در طراحي ميدان­ هاي جديد، به خلق مكان­ هاي عمومي زنده، پويا و موفق همت ورزيد. اين ويژگي ها در قالب مؤلفه هاي مكان شامل فرم، معنا و تصورات، فعاليت و اكوسيستم خلاصه مي گردند.

Background and Objective: The current study is performed to investigate patterns, physical, functional, environmental, and semantic features of past successful places to present design strategies for contemporary places. Method: In this study, a descriptive-analytic and comparative method has been used to recognize the place components features in historical squares through analysis of prominent case studies (Ganj-Alikhan square, Naghshe-Jahan square, Piazza del Campo and Grand Place) and to present effective strategies for designing the contemporary squares based on these features. Findings: The results show that squares can be improved to successful places due to their functional, physical, and semantic quality. Conclusion: The results obtained in this study imply that the existing historical features beyond the old monuments can be applied for designing the modern squares to achieve alive, dynamic, and successful public places. These features are summarized in the form of place components including form, ecosystem, meaning, and activity.