اثر ماليات آلودگي بر تقاضاي خانوارها براي كالاهاي آلوده‌كننده محيط زيست

The Effect of Pollution Tax on Houshould's Demand for Environment Polluting Goods

زمينه و هدف: انتشار گازهاي گلخانه­ اي و آلودگي محيط زيست يكي از مهم ­ترين مشكلات كشورهاست كه هم زمان با رشد جمعيت و برنامه رشد و توسعه اقتصادي كشورها در حال افزايش است. آلودگي محيط زيست، سلامتي افراد را تهديد و هزينه­ هايي را بر مردم و دولت تحميل مي ­كند. يكي از ابزارهاي كنترل آلودگي و حفاظت محيط زيست، ماليات است كه مي ­تواند انگيزه مردم در مصرف كالاهاي آلوده­ كننده محيط زيست را تحت تأثير قرار دهد و آلودگي را كنترل كند. روش ­بررسي: با تخمين سيستم مخارج خطي، اثر ماليات بر آلودگي ناشي از مصرف سه كالاي آلوده­ كننده محيط زيست در سبد مصرفي خانوارهاي شهري شامل سوخت وسايل­ نقليه، برق و آب مورد مطالعه و تحليل تجربي قرار مي­ گيرد. در اين راستا، ابتدا پارامترهاي ميل نهايي به مخارج فرامعيشتي و مقدار حداقل معاش خانوار و سپس سيستم مخارج خطي برآورد مي ­شوند. يافته­ ها: نتايج حاصل از تخمين سيستم مخارج خطي نشان مي­ دهد. اولاً: كنش مالياتي تقاضا براي كالاهاي آلوده­ كننده محيط زيست شامل سوخت وسايل نقليه، برق و آب به ترتيب (0/364-)، (0/326-) و (0/233-) است كه بر اين اساس وضع ماليات، مصرف اين كالاها را كاهش مي ­دهد و از طريق آن انتشار آلودگي كاهش مي ­يابد. ثانياً: اثر ماليات بر سوخت وسايل ­نقليه بر كاهش مصرف آن در مقايسه با اثر ماليات بر مصرف ديگر كالاها قوي­ تر است. نتيجه­ گيري: اثر معني ­دار ماليات بر كاهش مصرف كالاهاي آلوده ­كننده محيط زيست، استفاده از ابزارهاي مالياتي را به عنوان يك راه حل مؤثر در كاهش آلودگي داراي اهميت مي ­كند كه اين يافته مي ­تواند توسط نظام سياست­ گذاري در برنامه ­ريزي­ هاي آتي كشور مورد توجه قرار گيرد.

Background and Objective: One of the most important problems of human societies is greenhouse gas emissions which are increasing along with population and economic growths and development of countries. Environmental pollution damages people’s health and imposes costs on societies. Taxes are considered as pollution control and environmental protection tools which can influence people's incentives for the consumption of environment polluting goods and can control the pollution. Method: The effect of tax pollution on households' demand for three environment polluting goods, including vehicles fuel, electricity and water commodity, was studied by estimating the Linear Expenditure System (LES). For this purpose, first the parameters of marginal propensity of expenses and households’ minimum income for living were obtained. Then, the linear expenditure system was estimated. Findings: The results from estimating the model show that i) the tax elasticity of demand for vehicles fuel, electricity and water are -0.364, -0.326 and -0.233, respectively, and pollution tax on fuel, electricity and water reduces the demand for these commodities and thereby reduces the environmental pollution; and ii) the effect of tax pollution on reducing vehicles fuel consumption is stronger than that of tax on reducing consumption of other goods. Discussion and Conclusion: The significant effect of tax on reducing pollution highlights the importance of using tax instruments for reducing pollution. This finding can be considered in the policy making system for future planning in the country.