كليدواژه :
برنامه آموزشي , برنامه درسي , كتابداري و اطلاع رساني , بازنگري برنامه آموزشي , دانشگاه علامه طباطبائي , ايران , دانشگاه‌ها
چكيده فارسي :
آموزش دانشگاهي از الزامات رشته كتابداري و اطلاع رساني براي تربيت نيروي انساني ماهر مراكز اطلاع رساني است. تحقيق حاضر در پي مطالعه برنامه درسي رشته براي بازنگري و تغيير در دروس تخصّصي اجباري و اختياري برنامه آموزشي دانشگاه علامه طباطبائي در دوره كارشناسي است. مطالعه به روش اسنادي و توصيفي با مطالعه و مشاهده منابع، اسناد و مدارك و مطالعه تطبيقي انجام شده است. جامعه آماري پژوهش را برنامه آموزشي گروه كتابداري و اطلاع رساني دانشگاه علامه طباطبائي، اسناد و مدارك مربوط به برنامههاي كارشناسي دانشگاه‌هاي ايران، انجمن كتابداري و اطلاع رساني ايران، و مقالات و برنامههاي آموزشي گروه‌هاي كتابداري و اطلاع رساني دانشگاه‌هاي خارج تشكيل مي‌دهند. نتايج نشان مي‌دهند برنامههاي آموزشي رشته براي هم‌سويي با تحولات اجتماعي و فناوري و ارتقاء مهارت نيروي انساني در جهان و ايران مورد تجديد نظر قرار گرفته‌اند. دانشگاه‌هاي فردوسي مشهد، تهران، شهيد چمران اهواز و الزهرا تغييراتي را در برنامههاي آموزشي به صورت غيرمتمركز اعمال كردهاند، بين سال‌هاي 1382 تا 1389 تفاوتي بين برنامه آموزشي دانشگاه علامه طباطبائي با دانشگاه‌هاي مذكور مشاهده مي‌شود و برنامه آموزشي جديد از اول سال تحصيلي 1389-1390 در آن اجرا شده است. برنامه دانشگاه تگزاس شمالي و كاتوليك آمريكا با 57 واحد كمترين مقدار و دانشگاه هاوايي با 126 واحد بيش‌ترين مقدار واحد درسي را دارند اما جمع واحدهاي دروس برنامه ايران 80 است و تفاوت ناشي از سياست متفاوت و انعطاف برنامه دانشگاه‌ها مشتق از نيازسنجي آن‌هاست. بيش‌ترين فراواني و پراكندگي دروس دانشگاه‌هاي خارج با 11 مورد و رتبه 1 متعلق به درس مقدّمه‌اي بر خدمات مرجع و اطّلاع رساني و كمترين فراواني با 1 مورد و رتبه هشتم به طور مشترك متعلق به دروس آشنايي با فناوري‌هاي اطلاعات و ارتباطات، آموزش سواد فناوري اطلاعات، ارزيابي محتوايي پايگاه داده‌ها، اصول كار مرجع و مهارت‌هاي ارتباطي، امنيت داده‌ها، بازاريابي و اقتصاد اطّلاعات، طراحي واژگان، مديريت حفاظت و نگهداري، مقدّمه اي بر علوم شناختي، مقدمه اي بر منابع و فناوري‌هاي چندرسانه‌اي، و مقدّمه‌اي بر مديريت آرشيو است. جمع تعداد دروس پيشنهادي تخصصي اجباري 41 و تخصصي اختياري 7 و جمع واحدها 121 بدون احتساب دروس پايه و عمومي است كه با فزوني 35 واحد بر برنامه جاري، هماهنگي بين برنامه مقاطع كارشناسي و كارشناسي ارشد و توزيع دروس گرايش‌ها توصيه شده است.
چكيده لاتين :
Background: University education is an essential for library and information science with the aim of training skilled human forces for information centers. The present research aims to study the undergraduate curriculum of the field library and information science for identification of the necessary revisions to be made in regulatory and optional bachelor courses at Allameh Tabataba’i University. Method: This was a descriptive library research with a comparative study design. The data was collected from sources of ATU LIS curriculum, Iranian Undergraduate LIS program documents, Iranian LIS Association, and undergraduate LIS programs of the universities abroad. Results: The results showed that the curricula of LIS have been revised in both Iran and world to become consistent with social and technological developments and improve human forces’ skills. Ferdowsi University of Mashhad, University of Tehran, Shahid Chamran University of Ahwaz, and Alzahra University have all made some changes to their curricula. There was a difference between ATU and the mentioned universities in their LIS curricula from 2003 to 2010, and the centralized new LIS program at ATU was carried out in the first semester of the year 2010-2011. University of North Texas and American Catholic University have jointly presented the minimum courses with 57 credits, and Hawaii University offered the maximum courses with 126 credits; while the Iranian LIS programs offer a total of 80 credits. This difference lies in universities’ various educational policies, and their program’s flexibility is originated from their needs. The course ‘an introduction to reference and information services’ rated first among courses offered by abroad universities getting highest frequency of 11, while the courses ‘information and communications technology’, ‘teaching information technology literacy’, ‘database content evaluation’, ‘interpersonal communication skills for librarians’, ‘data security’, ‘marketing of information products and services’, ‘vocabulary design’, ‘preservation management’, ‘introduction to cognitive science’, ‘introduction to multimedia technology and resources’, and ‘introduction to archival management’ jointly ranked eighth. 41 required specialized courses, and 7 optional specialized courses, i.e. a total of 121 credits regardless of public and basic courses, were suggested. The proposed LIS program with 35 additional credits is expected to create a balance between undergraduate and graduate programs.
