نقش واسطه‌اي استدلال اخلاقي در رابطه خودپنداره و فراشناخت اخلاقي با رفتار اخلاقي دانش‌آموزان دبيرستان

The Mediating Role of Moral Reasoning on the Relationship between Self-Concept and Moral Metacognition with Moral Behavior

تاكيد بر ارزش‌هاي اخلاقي به‌ويژه حمايت از رفتارهاي اخلاقي در سال‌هاي اخير افزايش چشمگيري يافته است. هدف اين پژوهش، بررسي اثر واسطه‌اي استدلال اخلاقي در رابطه­ي خودپنداره و فراشناخت اخلاقي (متغيرهاي پيش­بين) و رفتار اخلاقي (متغير ملاك) دانش‌آموزان دختر دبيرستان‌هاي شهر شيراز بود. براي اين منظور 300 دانش‌آموز با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي تصادفي انتخاب شدند و پرسشنامه‌ي فرااخلاق سوانسون و هيل (1993)، سياهه رفتار اخلاقي سوانسون و هيل (1993)، آزمون رشد استدلال اخلاقي معنوي پور (1390) و آزمون خودپنداره راجرز (-1975) را تكميل نمودند. داده‌ها با استفاده از رگرسيون چندگانه به شيوه هم‌زمان و بر اساس روش بارون و كني (1986) تجزيه‌وتحليل شدند. يافته‌ها نشان داد خودپنداره (β=-0/42 (p<0/01 و فراشناخت اخلاقي (0/18=β p<0/01 بر استدلال اخلاقي اثر مستقيم دارند. همچنين خودپنداره و فراشناخت اخلاقي از طريق واسطه‌گري استدلال اخلاقي بر رفتار اخلاقي اثر غيرمستقيم دارند. استدلال اخلاقي به‌صورت مثبت رفتار اخلاقي را پيش‌بيني مي‌كند؛ بنابراين مي­توان نتيجه گرفت كه استدلال اخلاقي در رابطه بين خودپنداره و فراشناخت اخلاقي با رفتار اخلاقي نقش واسطه ­اي دارد.

The emphasis on ethical values, especially the protection of moral behavior, has increased dramatically in the recent years. The aim of this study was to investigate the relationship between self-concept, moral metacognition and moral behavior with the mediating role of moral reasoning students from high schools in shiraz. For this purpose, 300 students were randomly selected by using multi-stage cluster sampling method and filled out questionnaires of self-concept (Rogerz, 1975), questionnaires of metacognitive knowledge (Swanson and Hill,1993), and moral development scale (Manavipour). Data were evaluated by multiple regression analysis with synchronized method based on baron and Kenny(1989). Results demonstrated that self -concept (β=0/42, p<0/01)