نگرش آيات و روايات به اصل حاكميت اراده در اعمال حقوقي

The Approach of the Quranic Verses and Narrations towards the Rule of Will in Legal Practices

در علم حقوق، اعمال حقوقي بدان دسته از پديده‌هايي اطلاق مي‌شود كه در آن آثار بوجود آمده تابع اراده ايجادكننده آن پديده است. اعمال حقوقي را مي توان به دو دسته عقود و ايقاعات تقسيم نمود. عقود بدان دسته از اعمال حقوقي گفته مي‌شود كه ايجاد آن با اراده حداقل دو شخص ممكن است و ايقاعات به آن دسته از اعمال حقوقي گفته مي‌شود كه ايجاد آن موقوف به خواست يك شخص مي‌باشد. نظريات جديد ابراز شده توسط علماء حقوق و فقه برخلاف پيشينيان اين نگرش را بوجود آورده كه اعمال حقوقي به كلي تابع اراده است و تنها اموري كه در شريعت از آن منع شده، اراده را محدود مي‌نمايد. ما در اين نوشتار در پي آن هستيم كه بررسي نماييم آيا در قرآن و سنت ادله‌اي وجود دارد كه با تمسك بدان حاكميت اراده را توصيه نموده و حكم به مشروعيت نظريه‌اي داد كه به ظاهر ابتدائاً از غرب آغاز شده و منشأيي غير اسلامي دارد يا بايد قائل به اين شد كه نظريه حاكميت اراده در منابع اسلامي مورد پذيرش نبوده و طرح آن فاقد مبناي ديني است. در نهايت به اين نتيجه خواهيم رسيد كه حاكميت اراده منبعث از ادله ديني است و آيات و رواياتي كه اين ادعا را مورد قبول قرار مي‌دهد نيز مورد تفسير و تدقيق قرار خواهد گرفت.

In the discipline of law, legal practices refer to a group of phenomena in which the produced effects depend upon the willpower of their producers. Legal practices can be divided into two categories: contracts and unilateral acts. Contracts refer to those practices fulfilled by the willpower of at least two individuals, and unilateral acts are those fulfilled by the willpower of one individual. Contrary to the viewpoints of the predecessors, the new views expressed by scholars of law and Islamic jurisprudence have created the assumption that legal acts are entirely governed by willpower, and only the issues prohibited by the Shari'ah limit the willpower. In this article, we seek to investigate whether there is evidence in the Quran and sunnah on the basis of which to advocate for the rule of will, and declare the theory which apparently originated from the West and has a non-Islamic origin legitimate or to accept the theory that the rule of will is not accepted in Islamic sources and raising this issue is devoid of religious basis. Finally, we will come up with the conclusion that the rule of will is derived from the religious proofs, and the Quranic verses and narrations that approve of this claim will also be interpreted and explicated.