پديد آورندگان :
كاظم‌خاني، حبيب‌الله دانشگاه شهيد مدني آذربايجان , اميد، مسعود دانشگاه تبريز - گروه فلسفه , پيكاني، جلال دانشگاه پيام نور، گروه فلسفه
كليدواژه :
كانت , فلسفه استعلايي , نقد عقل محض , عقل نظري , عقل عملي , احكام تأليفي پيشيني
چكيده فارسي :
تعبير «فلسفه استعلايي» يكي از مهمترين و پرمحتواترين تعابيري است كه كانت در توصيف فلسفه خود به كار برده است. مقاله حاضر، با اتخاذ روشي توصيفي - تحليلي كوشيده است اين تعبير را، فارغ از شهرت و فراگيري آن، مورد بررسي و تحليل قرار دهد و بدين طريق مضمون و محتوا و نيز دامنه شمول آن را مشخص نمايد. از بررسي و تحليل تعاريف و توصيفات كانت از «فلسفه استعلايي» و تدقيق در عناصر و مقومات اصلي آن تعاريف و نيز توجه به پيوستگي ميان آن عناصر به دست مي آيد كه اولاً فلسفه استعلايي متضمن نقد اساسي بر عقل محض در دو وجه نظري و عملي آن است. يعني فلسفه استعلايي، بر خلاف آنچه در بادي امر به نظر مي رسد، هم معطوف به مباحث نظري يا فلسفه نظري كانت مانند معرفت شناسي، مابعدالطبيعه و ... است و هم ناظر بر مباحث عملي يا فلسفه عملي كانت از قبيل دين، اخلاق، حقوق و نظاير آن. ثانياً مبناي شمول اين فلسفه بر دو حوزه نظري و عملي، وجود زمينه مشترك ميان آن دو يعني وجود عناصر پيشين به ويژه احكام تاليفي پيشين در آنهاست. ثالثاً مشتمل بر تشكيل نظامي معمارانه مبتني بر ايده اي خاص و بر حسب مفاهيم و اصول پيشين است.
چكيده لاتين :
The term “transcendental philosophy” is one of the most important and deep terms which Kant used to describe his philosophy. The present article, by adopting a descriptive-analytical method, has tried to examine and analyze this term, apart from its fame and generality, and in this way, it identifies the content and its scope. when we examine and analyze Kant's definitions and descriptions of transcendental philosophy and we look at its main elements as well as the continuity between those elements, it follows that, firstly, the transcendental philosophy contains essential critic of pure reason in both its theoretical and practical aspects. That is, transcendental philosophy, contrary to what seems at first look, simultaneously refers to pure knowledge or theoretical philosophy such as Epistemology, metaphysics and ... as well as practical knowledge or practical philosophy such as religion, morals, law and so on. secondly, the reason why “transcendental philosophy” involves theoretical and practical realms, lies in a certain common basis between them, that is, a priori elements, especially synthetic a priori judgments. Thirdly, it embraces the formation of an architectonic system based on specific ideas and in accordance with the concepts and a priori principles.
