شناسايي و بررسي ويژگي هاي مطلوب عناصر برنامۀ درسي براي نيل به پرورش مهارت هاي حل مسأله در درس مطالعات اجتماعي براي دورۀ ابتدايي تحصيلي

Identification and Study of the Optimal Characteristics of Curriculum Elements to Achieve Problem-Solving Skills in Social Studies Course in Primary School

اين پژوهش با هدف شناسايي و بررسي ويژگي‌هاي مطلوب عناصر برنامۀ درسي براي نيل به پرورش مهارت‌هاي حل مسأله در درس مطالعات اجتماعي براي دورۀ ابتدايي تحصيلي انجام گرفته است. روش پژوهش زمينه‌اي و از نوع تحقيقات كاربردي بوده است. بستر تحقق شاملِ كتاب‌ها، مقاله‌ها و نوشته‌‌هاي مرتبط با موضوع پژوهش بود كه جهت نمونه‌گيري به‌ علت كثرت منابع در اين حوزه، از مكتوبات چاپي و الكترونيكي كه براي محقق قابل دسترسي بود، استفاده شد. در اين پژوهش، جهت‌ گردآوريِ اطلاعات از فيش‌برداري استفاده شده است. روش تجزيه و تحليل داده‌ها در اين پژوهش به شيوۀ تحليل مضمون بود و يافته‌ها در قالب شبكۀ مضامين پايه، سازمان‌دهنده و فراگير، دسته‌بندي و سازماندهي شدند. يافته‌هاي پژوهش بيانگر اين بود كه برنامۀ درسي موردِنظر شامل يك مضمون فراگير، 9 مضمون سازمان‌دهنده و 46 مضمون پايه بود: 1. هدف‌ها: رشد عقلاني، پرورش مهارت‌هاي فرآيندي و توانمندي‌هاي عاطفي، تقويت مهارت‌هاي اساسي يادگيري، تربيت اخلاقي و شهروند مطلوب، پرورش توانايي يادگيري خودراهبري؛ 2. محتوا: فعاليت‌‌محور، منطقي و صريح­بودن؛ 3. مواد و منابع آموزشي: ارتباط با موضوع يادگيري، پوشش­دادن موضوع يادگيري، تناسب با هدف‌هاي برنامۀ درسي، تناسب با ويژگي‌ها، نيازها و علايق دانش آموزان؛ 4. راهبردهاي ياددهي يادگيري: تعاملي، كاربردي، اكتشافي و كاوش گرانه بودن؛ 5. فعاليت‌هاي يادگيري‌: ارتباط با هدف‌هاي برنامۀ درسي، پرورش مهارت‌هاي سطوح بالا، ترغيب يادگيرنده به فعاليت‌ گروهي؛ 6. محيط يادگيري: رعايت ويژگي‌هاي فضايي ـ كالبدي و رواني ـ عاطفي؛ 7. نفش يادگيرنده: فعال، اجتماعي و خلاق­بودن؛ 8. نقش معلم: راهنما، مشاور و تسهيل گر يادگيري 9. ارزشيابي: منطقي و مبتني­ بودن بر شواهد.

The aim of this research was to identification and study of the optimal characteristics of curriculum elements to achieve problem-solving skills in social studies course in primary school. It was a descriptive and applied research. The population included books, articles and papers related to the research subject. Because of the large number of resources, print and electronic documents accessible to researchers, was used. In this study, taking notes was used to collect data. The data were analysed through the theme analysis. The findings are categorized and organized in the framework of the global theme, organizing theme and basic themes. Findings indicated that the curriculum included a global theme, 9 organizing themes and 46 basic themes: 1. Aims: intellectual development, training of process skills and emotional abilities, reinforcement of the basic learning skills, moral and good citizenship training, training of the ability to self-directed learning; 2. Content: being activity-based, being rational, being clear; 3. Materials and educational resources: the relationship with topic of learning, covering the learning subject, fit with the goals of the curriculum, fit with the characteristics, needs and interests of students; 4. Teaching-learning methods: being interactive, being practical, being exploratory and investigative; 5. Learning activities: Relation to the objectives of the curriculum, training of high-level skills, encourage the learner to do group work; 6. Learning environment: observe the physical-space and emotional characteristics; 7. The role of the learner: being active, social and creative; 8. The role of teacher: guide, consultant and facilitator of learning; 9. Evaluation: being rational and evidence-based.