بررسي آت‌اكولوژيكي، فنولوژي و فيتوشيميايي گياه دارويي Ziziphora clinopodioides Lam. به همراه اتنوفارماكولوژي و طيف فلورستيك گياهان دارويي منطقه بوانلو (استان خراسان شمالي)

Aut ecology and phytochemical survey of Ziziphora clinopodioides Lam. with ethnopharmacology and floristic spectrum of medicinal plants in Bovanlou region (Northern Khorasan province

اين تحقيق به منظور بررسي مورفولوژي، مهمترين نيازهاي اكولوژي، فنولوژي و فيتوشيميايي گياه دارويي كاكوتي كوهي (Ziziphora clinopodioides Lam.)، تهيه ليست فلورستيك و اتنوفارماكولوژي گونه­هاي دارويي در يكي ازرويشگاه­هاي طبيعي در استان خراسان شمالي(بوانلو با ارتفاع 1728 متر) به‌صورت طرح كاملاً تصادفي انجام شد. ضمن عمليات صحرايي مهمترين شاخص‌هاي اكولوژيكي، فنولوژيكي و اطلاعات سنتي در مورد مصارف دارويي گياه كاكوتي و ساير گونه­هاي همراه دارويي در طب سنتي منطقه اخذ و ثبت گرديد. سرشاخه هاي گل‌دار گياه در تير ماه 1392 جمع­آوري و خشك شد و عصاره هيدروالكلي آن به روش حيساندن بدست آمد. مقدار فنل كل با روش فولين- سيكالتو و فلاونوئيد كل با روش رنگ سنجي كلريد آلومينيوم در 3 تكرار اندازه­گيري شد. نتايج نشان داد رشد رويشي گياه كاكوتي كوهي از فروردين ماه آغاز و در اواخر خرداد تا اوايل مهرماه نيز در مرحله گلدهي به سر مي­برد و در نيمه دوم مهر ماه به بذر مي­نشيند. تعداد 30 گونه گياهي دارويي متعلق به 29 جنس و17 تيره شناسايي گرديد كه به‌ترتيب تيره آفتابگردان با 6 گونه (20 درصد) و نعناع با 4 گونه (13درصد) از بيشترين غناي گونه­ اي برخوردار بودند. فرم­هاي زيستي تروفيت­ (43 درصد) و ژئوفيت­ (27 درصد) بيشترين شكل­هاي رويشي و عرصه ­هاي مديترانه­اي (40 درصد) و ايرانو- توراني (36 درصد) بيشترين پراكنش جغرافيايي را داشتند. همچنين مشخص شد گياهان دارويي اين رويشگاه به همراه گياه كاكوتي در طب سنتي منطقه به عنوان ضدعفوني كننده، تب­بر، محرك معده و در درمان سرماخوردگي و ناراحتي­ هاي دستگاه گوارش استفاده مي­شوند. مقدار فلاونوئيد كل گياه كاكوتي 0/19 ±21.2 ميلي­گرم در گرم معادل كوئرستين و فنل­هاي كل 0/06 ± 91 ميلي­گرم بر گرم معادل اسيد گاليك بدست آمد.

This study was in order to investigation of morphological, ecological requirement, phenology, ethnopharmacological information and phytochemical of Ziziphora clinopodioides Lam. in northern Khorasan province (Bovanlou -1728 m), randomly. In many field observation, the important ecological , phonological parameters and the ethnopharmacological data were recorded . The aerial parts of plant in blooming were collected in July, 2013 and dried. The hydro alcoholic extract was obtained by maceration method. The amounts of total phenols and flavonoids were determined in three replicates by using the Folin–Ciocalteu and aluminum chloride colorimetric methods, respectively. The result were showed that the plant vegetative growth occurs in May, followed by flowering in the late June till the end of December. The seeds ripening is achieved during the late November. Based on a floristic study, 30 plant species from 29 genera were identified belonging to 17 families. The richest families were Asteraceae with 6 species (20%) and Lamiaceae with 4 species (13%), respectively. The highest proportion of life forms belonged to therophytes (43%) and geophytes (27%), respectively. Likewise, the highest proportion of chorotypes belonged mediterranean elements (40%), followed by to Irano-Touranian elements (36%). The ethnopharmacological survey were showed that it has been used traditionally as antiseptic and stimulating to treat of gastric ailments, fever few, common cold and digestive discomfort. According to results, TF and TP content of plant were 21.2 ± 0.19 mg QUE g-1 DW and 91 ± 0.06 mg GAE g-1 DW respectively.