ارزيابي اثر تنش شوري و پرولين بر برخي از صفات ريخت‌شناختي، فيزيكي و فيتوشيميايي برگ در سه رقم زيتون (Olea europaea L.)

The effect of salt stress and proline on some morphological, physical and phytochemical traits of leaf in three olive cultivars

زيتون (Olea europaea L.) از گياهان نيمه‌مقاوم در برابر شوري است كه ميزان مقاومت آن به رقم بستگي دارد؛ از اين رو مي‌توان از اين گونه‌ گياهي به‌عنوان يك مدل براي مطالعه‌ پاسخ محصولات چوبي به تنش شوري استفاده نمود. در اين تحقيق نهال‌هاي شش ماهه‌ سه رقم زيتون، شامل آربكين[1]، آربوسانا[2] و كرونايكي[3]، به مدت شش ماه تحت تنش شوري سديم كلريد با غلظت‌هاي 0، 50، 100 و 200 ميلي‌مولار قرار گرفتند و سه مرتبه با پرولين به غلظت‌هاي 0، 100 و 200 ميلي‌گرم در ليتر محلول‌پاشي شدند. در انتهاي دوره‌ تنش، تعداد برگ‌ها در هر گياه شمارش و ضخامت، طول و عرض برگ، وزن تر و خشك برگ اندازه‌گيري گرديد. محتواي كاروتنوئيد برگ با استفاده از دي متيل سولفواكسيد، فنل كل برگ با معرف فولين سيو كالتو، و مقدار قند بر اساس روش مك‌كريدي تعيين شد. نتايج نشان داد كه با افزايش غلظت شوري تعداد برگ كاهش يافت كه رقم آربوسانا بيشترين كاهش را داشت. رقم كرونايكي در سطح شوري 200 ميلي‌مولار كاهش معني‌داري از نظر طول و عرض برگ نشان داد و كاربرد پرولين نتوانست از اين كاهش جلوگيري نمايد. كمترين وزن تر و خشك برگ در سطح شوري 200 ميلي‌مولار مشاهده شد. ضخامت برگ در پاسخ به شوري افزايش و مقدار كاروتنوئيد كاهش يافت. از بين ارقام مورد مطالعه آربوسانا كمترين محتواي فنل كل را داشت. در سطح شوري 200 ميلي‌مولار، بيشترين مقدار قند مربوط به آربوسانا و كمترين مقدار مربوط به كرونايكي بود. گياهان تيمار شده با پرولين 200 ميلي‌گرم بر ليتر بيشترين مقدار كربوهيدرات را داشتند.

Olive is one of the moderately resistant plants to salinity and the amount of resistance depends on the cultivar. Therefore, this species can be used as a model to study the responses of wooden plants to salt stress. In this study, six-months-old plantlets of three olive cultivars, including Arbequina, Arbosana, and Koroneiki were under salt stress through various concentrations of sodium chloride, containing 0, 50, 100, and 200 mM for five months, and sprayed with proline at 0, 100, and 200 mg/L for three times. At the end of the stress period, the number of leaves on each plant was counted; and thickness, length and width, and fresh and dry weight of the leaves were measured. Carotenoid content of leaves was determined using DMSO, total leaf phenol was measured by Folinciocalteu reagent, and glucose levels were estimated based on McCready. The results indicated that the number of leaves was decreased by increasing salinity levels and Arbosana had the greatest reduction. Koroneiki showed a significant reduction in leaf length and width at 200 mM and application of proline could not prevent this decline. The lowest fresh and dry weight was observed at 200 mM salinity. Leaf thickness was increased in the response of salt stress and the content of carotenoids reduced. Among the cultivars studied, Arbosana had the lowest total phenolic contents. Also, at salinity 200 mM, the highest and the lowest sugar content was observed in Arbosana and koroneiki, respectively. Plantlets treated with proline 200 mg/L had the highest carbohydrates.