مطالعه تغييرات كمي وكيفي كالوس گياه Stevia rebaudiana Bertoni. تحت تاثير كاربرد ساليسيليك اسيد و شوري در شرايط كشت جامد و مايع

The study of quantitative and qualitative changes of Stevia rebaudiana Bertoni. callus under the influence of salicylic acid and salt in solid and liquid culture conditions

تحقيق حاضر به­ منظور بررسي اثر ايليسيتور­هاي شوري و ساليسيليك ­اسيد در محيط كشت جامد و مايع بر برخي از پارامترهاي رشدي و بيوشيميايي كالوس گياه استويا، از جمله وزن تر، خشك و رنگدانه­ هاي دروني با استفاده از روش پيشنهادي بارنس، ميزان مهار راديكال آزاد با استفاده از DPPH، قند كل با استفاده از آنترون و قند احياء به روش مايلر انجام شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل بر پايه كاملا تصادفي با دو غلظت ساليسيليك ­اسيد (صفر و 100 ميكرومولار) و دو غلظت شوري (صفر و 50 ميلي‌مولار) در محيط­ هاي كشت جامد و مايع حاوي 0/5 ميلي­گرم در ليتر BA و 1 ميلي­گرم در ليتر NAA در 4 تكرار انجام شد. آناليز نتايج با استفاده از نرم‌افزار SAS, V 9.2صورت گرفت. ايليسيتور­هاي مورد استفاده و محيط­كشت و اثر متقابل اين تيمار­ها اثر معني­ داري بر صفات كمي و كيفي داشتند. وزن تر كالوس تحت تاثير شوري و ساليسيليك اسيد نسبت به شاهد كاهش يافت. در مقابل وزن خشك در تيمار توأم شوري و ساليسيليك­ اسيد نسبت به شوري افزايش معني­ داري نشان داد. رنگدانه­ هاي دروني در تيمار­ها به نسبت شاهد افزايش يافت. بيشترين توانمندي مهار راديكال آزاد در تيمار ساليسيليك­اسيد با غلظت 100 ميكرومولار و محيط كشت مايع ديده شد. تغييرات قند كل در محيط كشت مايع حاوي 50 ميلي مولار شوري در مقايسه با ساير تيمار ها افزايشي بود. در مقابل مقدار قند احياء در تيمار ساليسيليك­اسيد و محيط كشت جامد افزايش معني‌داري نسبت به ساير تيمارها داشت. با توجه به نتايج به دست آمده به نظر مي رسد در كشت استويا، در صورت تمايل به توليد متابوليت در شرايط درون شيشه‌اي، بهتر است كه از سيستم كشت مايع استفاده گردد و اين در حالي است كه كشت كالوس با هدف توليد بيومس در سيستم كشت جامد توصيه مي‌گردد.

Present study was done to evaluate the effect of salinity and salicylic acid in solid and liquid culture media on callus growth and biochemical parameters Stevia like wet and dry weight, photosynthesis pigments, antioxidant activity, total and reduce sugar were measured. A factorial experiment based on completely randomized design with four replications, two different concentrations of salicylic acid (0 and 100μM) and salt (0 and 50mM) in solid and liquid culture media containing 0.5 mg/l NAA and 1 mg/l BA. Result were showed that the using of elicitor and culture and the interaction between the treatments had a significant effect on the measured quantitative and qualitative characteristics. In comparing to the control, the fresh weight callus decreased as affected by salinity and salicylic acid. In contrast, the dry weight of callus significantly increased when treated with elicitors. Internal pigment density of the callus increased when treated by elicitors. The highest antioxidant capacity was observed in liquid medium with containing of 100μM salicylic acid. Total sugar content was observed in medium containing 50 mM salinity. In contrast and compared to the other treatments, the content of reduced sugar in solid culture and under salicylic acid treatment increased significantly. According to the results, duo to increases of metabolit production in Stevia, its need to considering of metabolite culture in invitro conditions and the liquid culture is recommended, while the solid culture would be nessecory to biomass production.