پديد آورندگان :
زماني، نجمه دانشگاه علوم پزشكي كرمان - دانشكده بهداشت - گروه آموزش بهداشت , احمدي طباطبايي، وحيد دانشگاه علوم پزشكي كرمان - پژوهشكده آينده پژوهي در سلامت - مركز تحقيقات عوامل اجتماعي مؤثر بر سلامت , خانجاني، نرگس دانشگاه علوم پزشكي كرمان - مركز تحقيقات نورولوژي , فداكار داوراني، محمدمهدي دانشگاه علوم پزشكي كرمان - پژوهشكده آينده پژوهي در سلامت - مركز تحقيقات عوامل اجتماعي مؤثر بر سلامت
كليدواژه :
ديابت , مداخله آموزشي , مدل اعتقاد بهداشتي , تمكين دارويي
چكيده فارسي :
مقدمه: پيروي از دستورات دارويي در بيماران ديابتي يكي از مهم ترين موارد در مراقبت هاي بيماران ديابتي مي باشد. لذا هدف از اين مطالعه تعيين تاثير مداخله آموزشي مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر پيروي از دستورات دارويي بيماران ديابتي مراجعه كننده به واحد ديابت شهرستان زرند در سال 1393 بود.
روش ها: اين مطالعه نيمه تجربي بر روي 100 نفر از بيماران ديابتي انجام گرديد. بيماران به دو گروه مداخله و شاهد تقسيم شدند. ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر متغيرهاي دموگرافيك، سازه هاي مدل اعتقاد بهداشتي و پرسشنامه استاندارد تمكين دارويي (Morisky self-report questionnaire) بود. افراد گروه مداخله به 5 گروه 12-8 نفره تقسيم شدند و آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتي طي چهار جلسه 90-60 دقيقه اي به مدت 1 ماه اجرا شد. مجدداً اطلاعات 1 ماه بعد از مداخله جمع آوري گرديد و با آزمون هاي آمار توصيفي، رگرسيون خطي، و آزمون من ويتني يو مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
نتا يج: در ميانگين نمرات متغير آگاهي، حساسيت درك شده، شدت درك شده، منافع درك شده، موانع درك شده، كارآمدي درك شده و راهنما براي عمل بين گروه مداخله و كنترل بعد از مداخله اختلاف معني داري مشاهده شد. پيروي از دستورات دارويي با تحصيلات ارتباط معني داري داشت (0/006= P). از بين سازه هاي مدل اعتقاد بهداشتي خودكارآمدي درك شده در جايگاه قوي ترين عامل پيشگويي كننده بود (03/0= P) . بعد از مداخله، افزايش در ميانگين نمرات سازه هاي حساسيت درك شده (0/001>P)، شدت درك شده (0/001>P)، منافع درك شده (0/001>P)، موانع درك شده (0/001>P)، خودكارآمدي درك شده (0/0001>P)، راهنما براي عمل (0/0001>P) و پيروي از دستورات دارويي (0/0001>P) در گروه مداخله مشاهده شد.
بحث و نتيجه گيري: مداخله آموزشي مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر افزايش پيروي از دستورات دارويي در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو موثر بوده است.
چكيده لاتين :
Background: Medication adherence in patients with diabetes is one of the main factors in
diabetic patients care. The aim of this study was to investigate the effect of educational
intervention based on the Health Belief Model (HBM) on medication adherence in patients
with diabetes referred to a diabetes center in Zarand, Iran, in 2014.
Methods: This quasi-experimental study was performed on 100 patients with diabetes. The
patients were divided into two groups (intervention and control). Data were collected using a
researcher-made questionnaire including demographic variables, constructs of HBM, and the
Morisky self-report questionnaire. The intervention group were divided into 5 groups
including 8-12 patients, and according to the HBM, education was performed in four 60-90
minute sessions during one month. One month after the intervention, data were collected
again and analyzed using descriptive statistics, linear regression, and Mann–Whitney U test.
Results: There was a significant difference in mean score of knowledge, perceived
susceptibility, perceived severity, perceived benefits, perceived barriers, perceived efficacy,
and cues to action between intervention and control groups after the intervention.
Medication adherence was significantly related to the level of education (P=0.006). Among
constructs of HBM, perceived self-efficiency was the strongest predicting factor (P=0.03).
After the intervention, the mean scores of perceived sensitivity (P<0.001), perceived
severity (P<0.001), perceived benefits (P<0.001), perceived barriers (P<0.001), perceived
self-efficiency (P<0.0001), cue to action (P<0.0001), and medication adherence (P<0.0001)
increased significantly.
Conclusion: Education based on the HBM was effective in increasing adherence to medical
instructions in patients with type 2 diabetes
