كليدواژه :
اسكان موقت , مكان يابي , بافت تاريخي , روش سلسله مراتبي
چكيده فارسي :
تجارب زلزله‌هاي پيشين در ايران حاكي از نبود برنامة اسكان مبتني بر ظرفيت‌هاي مكاني جامعة آسيب‌ديده است. به دليل آسيب‌پذيري زياد بافت‌هاي تاريخي و به‌منظور كاهش هزينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي ناشي از آن، مكان‌يابي اسكان موقت زلزله‌زدگان، يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي برنامه‌ريزان به شمار مي‌آيد و نيازمند برنامه‌ريزي و بازطراحي است. با عنايت به نقاط كانوني بالقوة موجود ازجمله ابنية متروكه و زمين‌هاي باير، برنامه‌ريزي براي اسكان موقت زلزله‌زدگان در اين‌گونه بافت‌ها ظرفيت‌هايي دارد كه در صورت بهره‌مندي درست از آنها، آسيب‌هاي اجتماعي و ابعاد روحي - رواني ناشي از وقوع بحران به كمترين حد ممكن كاهش خواهد يافت. انتظار مي‌رود با مكان‌گزيني درست محل‌هاي اسكان موقت، ضمن تمركز برنامه‌ريزي‌هاي مبتني بر ظرفيت‌هاي محلي، زمينه‌هاي كاهش مخاطرات اجتماعي و ابعاد اقتصادي نيز فراهم شود. پژوهش حاضر، كمّي و مبتني بر تحليل داده‌هاست. در حوزة روش‌شناسي، ضمن انجام مطالعات كتابخانه‌اي و واكاوي موضوع زلزله در بافت‌هاي تاريخي و مطالعات ميداني مبتني بر نرم‌افزار GIS و روش سلسله‌مراتبي(AHP)، مكان‌هاي مناسب اسكان موقت اولويت‌بندي و تعيين شده‌اند. يافته‌هاي پژوهش مبين آن است كه فاصله از سكونتگاههاي پيشين، كاربري‌هاي منتخب براي اسكان، فاصله از شريان‌هاي دسترسي، فاصله از مراكز امدادي و مراكز بحران‌زا، مهم‌ترين مؤلفه‌هاي اثرگذار در مكان‌گزيني اسكان موقت به شمار مي‌رود. در محلة محتشم فضاهاي باز، باير و مخروبه و نيز آب‌انبارها ظرفيت‌هاي بالقوه‌اي هستند كه غالباً در منطقة امن قرار گرفته‌اند و قابليت تغيير كاربري را به فضاهاي اسكان موقت دارند؛ به گونه‌اي كه با طراحي يا باززنده‌سازي آنها، ساكنان در نزديكي محل زندگي خود اسكان داده و از سرانة مطلوب شانزده مترمربعي به ازاي هر نفر بهره‌مند خواهند شد.
چكيده لاتين :
Problem definition: Previous earthquake experiences in Iran, indicate the lack of a any housing program, based on the spatial capacity of the affected community. Due to the high vulnerability of historical tissues and in order to reduce the aroused social and economic costs, locating the temporary housing for earthquake victims, is of the most important challenges for planners, therefore requiring the planning and redesigning. Considering the existing potential focal points, including abandoned buildings and arid lands, temporary placing of earthquake victims in these tissues, enjoys the capacities which, in the case of being benefited correctly, social psychological damages caused by the crisis, will be reduced to a minimum. Goal: It is expected that with the proper placement of temporary settlements, rather than focusing our planning, based on local capacities, some areas be also provided for reducing social threats and economic dimensions. Methodology: The current study is quantitative and based on data analysis. In the field of methodology, while conducting library studies and exploring the earthquake issue in historical contexts and field surveys -based on GIS software and hierarchical method (AHP)- proper places for temporary settlement, have been prioritized and determined. Results: research findings indicate that the distance from previous settlements, selected places for settlement (Available capacities), distance from access pathways, distance from the relief centers and the crisis centers; were considered as the most important factors influencing on locating temporary settlements. In Mohtasham's neighborhood, there are open spaces, deserted and ruined spaces as well as water reservoirs, considered as the potential capacities, located in a safe area, having the ability to switch to temporary settlements; In such a way that by designing or rehabilitation them, all the residents can be placed near their residence site; while providing 16 square meters of living space for each person.
