ارزيابي ميزان جذب عناصر غذايي كم مصرف فلزي در كشت خالص و مخلوط برخي غلات با نخود و باقلا تحت شرايط مديريت علف هاي هرز

Evaluation of metal micronutrients uptake in cereal-legume intercropping

به منظور بررسي ميزان جذب عناصر غذايي كم مصرف فلزي در كشت مخلوط غلات-لگوم، در سال زراعي 94-1393 آزمايشي مزرعه‌اي در دانشكده كشاورزي داراب، دانشگاه شيراز انجام شد. در اين آزمايش 10 تيمار تك كشتي گندم، جو، تريتيكاله، نخود و باقلا با و بدون حضور علف هرز، و شش تيمار كشت مخلوط گندم+ نخود، گندم+ باقلا، جو+ نخود، جو+ باقلا، تريتيكاله+ نخود و تريتيكاله+ باقلا با حضور علف هرز در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه تيمارهاي آزمايش تأثير معني‌داري بر جذب عناصر آهن، روي، مس و منگنز داشتند، به طوريكه بيشترين محتواي آهن، روي، مس و منگنز شاخساره غلات به ترتيب در تيمارهاي تك كشتي تريتيكاله بدون علف هرز (353/2 ميلي گرم بر كيلوگرم)، كشت مخلوط جو + باقلا (20/18 ميلي گرم بر كيلوگرم)، كشت مخلوط گندم + باقلا (23/59 ميلي گرم بر كيلوگرم) و تك كشتي گندم بدون علف هرز (28/22 ميلي گرم بر كيلوگرم) به دست آمد. بيشترين محتواي آهن، روي، مس و منگنز شاخساره لگوم‌ها نيز به ترتيب در تيمارهاي كشت مخلوط گندم + باقلا (673/1 ميلي گرم بر كيلوگرم)، كشت مخلوط جو + نخود (26/24 ميلي گرم بر كيلوگرم)، كشت مخلوط ترتيكاله + باقلا (28/33 ميلي گرم بر كيلوگرم) و تك كشتي باقلا بدون علف هرز (32/26 ميلي گرم بر كيلوگرم) مشاهده شد. ترتيب ميزان جذب عناصر كم مصرف فلزي در گندم، جو، تريتيكاله، باقلا و علف‌هاي هرز به صورت آهن > منگنز > روي بود. با توجه به اينكه در اكثر موارد، تيمارهاي كشت خالص بدون علف هرز و تيمارهاي كشت مخلوط نسبت به تيمارهاي كشت خالص با علف هرز ميزان بيشتري از عناصر كم مصرف را جذب كرده بودند، بنابراين مي توان با استفاده از كنترل علف هاي هرز و استفاده از كشت مخلوط، ميزان بيشتري از عناصر غذايي را در دسترس گياهان زراعي قرار داد.

Planting of various crops in intercropping may change the amount of nutrients uptake by plants because of morphological and physiological differences in roots. In order to investigate the metal micronutrients uptake of the crops in cereals-legume intercropping a field experiment was performed in 2014-2015 in the College of Agriculture of Darab, Shiraz University. Treatments included 10 monoculture (wheat, barley, triticale, pea and bean with and without weeds) and 6 intercropping (wheat + pea, wheat + faba bean, barley + pea, barley + faba bean, triticale + pea and triticale + faba bean with weeds) which laid out in a randomized complete block design (RCBD) with three replicates. Results showed that the treatments had a significant effect on the uptake of Fe, Zn, Cu and Mn by plants so that the highest content of Fe, Zn, Cu and Mn in cereals was obtained in weed-free monoculture triticale (353.2 ppm), barley+faba bean intercropping (20.18 ppm), wheat+faba bean intercropping (23.59 ppm) and weed-free wheat monoculture (28.22 ppm). The highest content of Fe, Zn, Cu and Mn in legumes was obtained in wheat+faba bean intercropping (673.1 ppm), barley+pea intercropping (26.24 ppm), triticale+faba bean intercropping (28.33 ppm) and weed-free faba bean monoculture (32.26 ppm). The ranking of micronutrients uptake by crops and weeds was Fe˃Mn˃Zn.