اثر كمپوست زباله شهري بر عملكرد، درصد اسانس و برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي سياه‌دانه تحت شرايط تنش خشكي

Effect of municipal solid waste compost on yield and quantity and quality characteristics of black cumin under water stress conditions

به منظور بررسي اثرات تنش‌ خشكي و كمپوست زباله‌ شهري بر خصوصيات كمي و كيفي گياه‌ دارويي سياه‌دانه آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه زابل (سد سيستان) در سال 1391 اجرا شد. تيمارها شامل آبياري به عنوان عامل اصلي در سه سطح: شاهد (عدم‌ تنش) با دور آبياري هرشش روز، تنش ملايم خشكي با دور آبياري هر نه روز و تنش شديد خشكي با دور آبياري هر 12 روز يك‌بار و عامل فرعي سطوح كمپوست زباله شهري شامل: عدم كاربرد كمپوست (شاهد)، كاربرد كمپوست به ميزان 10، 20 و 30 تن در هكتار بود. تنش خشكي تأثير معني‌داري بر عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه، ميزان پرولين و كلروفيل a گياه سياه‌دانه داشت، به‌طوري‌كه عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و كلروفيل a با افزايش تنش كاسته شد، ولي با افزايش تنش برميزان پرولين برگ سياه‌دانه افزوده شد. سطوح كمپوست باعث افزايش در صفات عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه، درصد اسانس، پرولين، كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل و كارتنوئيد شد. برهمكنش تيمارها در صفات كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل و كارتنوئيد معني‌دار گرديد. براساس نتايج حاصل، كاربرد 30 تن در هكتار كمپوست زباله شهري و آبياري هر 6 روز يك‌بار، به دليل توليد عملكرد‌ دانه و درصد اسانس بيشتر در شرايط آب و هوايي زابل مناسب به نظر مي‌رسد.

In order to study the effects of water stress and municipal compost on qualitative and quantitative characteristics of Nigella sativa, this experiment was conducted in 2012 at the Agricultural Research Station of University of Zabol, Iran in a complete randomized block in split plot design with three replications. Treatments included irrigation intervals: Every seven days (without stress), every nine days (mild stress) and every 12 days (severe stress) and municipal compost treatments include: without municipal compost application (control), 10, 20 and 30 tons per hectare. The results showed that the effect of water stress was significant on the biological and seed yield, proline and chlorophyll (a). Also biological yield, grain yield and chlorophyll (a) decreased in water stress condition. But proline content in leaves increased with increasing stress level. According to results highest biological yield, grain yield, essential oil percentage, proline, chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll and carotenoids were obtained In municipal compost application. The Interaction between water stress and municipal compost treatments on chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll and carotenoid were significant. According to results, the best treatment at the increase on seed yield and essential oil content were application 30 tons per hectares of municipal compost in Zabol weather conditions.