كمي سازي نمو برگ در ارقام مختلف گندم : II- توليد و زوال برگ در بوته در شرايط مزرعه

Quantifying leaf development in different wheat cultivars: II- leaves production and senescence on plants under field condition

به منظور بررسي توليد و زوال برگ در بوته گندم، دو آزمايش مزرعه­ اي در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با 15 رقم گندم در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد رامهرمز، با عرض جغرافيايي 31 درجه و 16 دقيقة شمالي و طول جغرافيايي 49 درجه و 36 دقيقة شرقي و ارتفاع 151 متري از سطح دريا، در دو سال زراعي 86-1385 تا 87-1386 اجرا شد. نتايج نشان داد در مرحله اول توليد برگ، به ازاي افزايش يك برگ در ساقه اصلي، 1/23 برگ به برگ­هاي بوته اضافه شد. اما، بعد از تشكيل پنج برگ در ساقه اصلي (x0) و شروع پنجه­ زني در گياه، به ازاي افزايش يك برگ در ساقه اصلي تقريباً پنج برگ به برگ­هاي بوته در مرحله دوم افزوده شد. بررسي زوال و پيري برگ­ها نشان داد كه مشابه وضعيت توليد دو مرحله­ اي برگ در بوته، پيري برگ­ها نيز در دو مرحله اتفاق افتاد در مرحله اول، كسر برگ­هاي پير در بوته به ازاي هر يك درصد افزايش در كسر برگ­ه اي پير روي ساقه اصلي 0/71 درصد افزايش نشان داد. اين افزايش تا زماني ادامه يافت كه كسر برگ­ه اي پير در ساقه اصلي به 0/28 رسيد، به عبارت ديگر زماني كه 28 درصد برگ­هاي ساقه اصلي پير شدند. بعد از اين در مرحله دوم، هر يك واحد افزايش در كسر برگ­ه اي پير روي ساقه اصلي باعث 1/16 واحد افزايش در ميزان برگ­هاي پير در بوته شد. اطلاع از ويژگي هاي سطح برگ مي­تواند در اصلاح نباتات، مديريت گياهان زراعي و مدل­ هاي شبيه­ سازي رشد و نمو گياهان زراعي مفيد باشد.

In order to the study of leaf production and senescence of different wheat cultivars, two Field experiments as a Randomized Complete Block Design using 15 wheat cultivars were conducted at the research farm of the Islamic Azad University of Ramhormoz Branch ((latitude 31.16°N, 49.36°E and 151 m asl) in 2006-7 and 2007-8. Results indicated that at first stage of leaf production, to increase one leaf on main stem, 1.32 leaves added to plant leaves. after production of five leaves on main stem and starting of plant tillering (second phase of leaf plant production) to increase one leaf on main stem, almost five leaves added to plant leaves. The study of leaf senescence showed that leaves senescent occurred at two phases like situation of two-phases production of leaf on plant. At first phase, for every increase of one percent in fraction senesced leaves on main stem, fraction of senesced leaves per plant had an increase of 0.71. This increase continued until the fraction of senesced leaves on the main stem reached to 0.28, in other words, when 28 percent of the main stem leaves were senesced. In the second stage, each unit increase in fraction senesced leaves on the main stem was caused a 1.16-unit increase in senesced leaves per plant. Hence, knowing the differences among hybrids in leaf area attributes may be useful in plant breeding, crop management and in simulation models of wheat.