اثر قطر و طول قلمه ريشه بر تكثير ارقام خاردار و بي‌خار تمشك سياه

Effect of diameter and length of root cuttings on propagation of thorny and thornless blackberries cultivars

اين آزمايش با هدف بهينه‌سازي تكثير تمشك سياه، به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با عامل نخست شامل ارقام (بي‌خار معمولي، بي‌خار اوليه، خاردار زودرس و خاردار ميانرس) حاصل از كلكسيون تمشك، عامل دوم قطر قلمه ريشه (2-3 و 3-5 ميلي‌متر) و عامل سوم طول قلمه ريشه (6، 8، 10 و 12 سانتي‌متر)، در هفت تكرار در اسفند 1395 صورت گرفت. بعد از سه ماه نگهداري قلمه‌ها در ماسه مرطوب و زير سايه، صفات ريشه دهي و رشد حاصل از آن اندازه‌گيري‌ شد. نتايج ريشه‌دهي قلمه ريشه در ارقام خاردار و بي‌خار نشان داد كه رقم خاردار ميانرس، قطر 2-3 ميلي‌متر و طول 12 سانتي‌متر بيشترين طول ريشه را در گره نزدپاهنگ با ميانگين 123/43 ميلي‌متر داشت. ارقام بي‌خار معمولي و اوليه در طول 12 سانتي‌متر در هر دو قطر با ميانگين 71/42 درصد بيشترين درصد ريشه‌زايي را دارا بودند و اختلاف معنا‌داري با ساير تيمارها داشتند. ارقام بي‌خار در مقايسه با خاردار، به طور معناداري از درصد زنده‌ماني (77/3 درصد) بهتري برخوردار بود. درحالي‌كه طول ريشه كمتر (51/8 سانتيمتر) و ساقه كوتاه‌تري (07/46 سانتيمتر) داشت. در رقم‌هاي بي‌خار، بيشترين درصد زنده‌ماني را بي‌خار معمولي و در بين خاردارها، رقم خاردار زودرس (64/58 درصد) ثبت كرد. نتايج نشان داد كه قطر 3-5 ميلي‌متر و طول 10 و 12 سانتي‌متر تأثير معنا‌داري در افزايش ريشه‌زايي قلمه‌ها داشت. تفاوت ژنتيكي ارقام و ميزان ذخيره مواد غذايي قلمه ها، بايد در تكثير تمشك سياه با قلمه ريشه مدنظر قرار بگيرد.

The present experiment was performed to optimization of thorny and thornless blackberry propagation via factorial in a CRD, the first factor included four cultivars (everthornless, thornless evergreen, early and mid-ripen thorny) from blackberry collection, the second factor root cutting's diameter (2-3 and 3-5 mm) and the third factor involves the root cuttings length (6, 8, 10 and 12 cm), with seven replications in March 2016. After three months rooting performed under shade and humid condition then the rooting and its related traits measured. Results of rooting in thorny and thornless cultivars showed root cuttings with 2-3 mm diameter and 12 cm length produced the longest root in the proximal end of the mid-ripen thorny cultivars with 123.43 mm. In chimera and mid-ripen thornless cultivars the most rooting percent observed in the 12 cm length in all of the diameters with an average of 71.42%. Thornless cultivars significantly, showed better survival percent (77.33), inside of shorter roots length (51.8cm) and shoot (46.07cm), in compare to thorny cultivars. The highest percentage of survival (77.33%) observed in normal thornless, among thornless cultivars, and early thorny (64.58 %) in thorny cultivars. The results showed that root cutting with 3-5 mm diameter and 10-12 cm length had significantly effect on increase of blackberry root cutting rooting. The genetic difference between cultivars and amount of reserved material in cuttings must be considered in the propagation of blackberries by root cutting.