مستندسازي فرآيند توليد و برآورد خلاء عملكرد مرتبط با مديريت زراعي در برنج (مطالعه موردي: استان مازندران - منطقه بابل)

Documenting the process of rice production and gap yield associated with crop management in rice production (case study: Mazandaran province, Babol region

مستندسازي فرآيند توليد در كشاورزي شامل تهيه كليه اطلاعات و فعاليت‌هايي است كه سير توليد يك محصول از مرحله تهيه بستر بذر تا برداشت را نشان مي‌دهد. به اين منظور در اين پژوهش كليه عمليات‌هاي مديريتي انجام شده از مرحله تهيه بستر بذر تا برداشت براي ارقام محلي برنج از طريق مطالعات ميداني در منطقه بابل واقع در استان مازندران طي سال‌هاي 1394 و 1395 ثبت شد. نتايج نشان داد كه از حدود 155 متغير مورد بررسي، مدل نهايي با شش متغير مستقل انتخاب شد. در مدل عملكرد، متوسط و حداكثر عملكرد به‌ترتيب 4572 و 6489 كيلوگرم در هكتار تخمين زده شد كه با متوسط و حداكثر عملكرد مشاهده شده (4512 و 6100 كيلوگرم در هكتار) قابل مقايسه هستند. كل خلاء عملكرد تخمين زده شده برابر 1977 كيلوگرم در هكتار بود. ميزان افزايش عملكرد ناشي از تفاضل عملكرد حالت بهترين و متوسط دو متغير مشكل آفات و مشكل علف هرز به‌ترتيب برابر هفت و سه درصد از كل افزايش عملكرد (140 و 59 كيلوگرم در هكتار) بود. ميزان افزايش عملكرد مربوط به متغير آيش برابر 62 كيلوگرم در هكتار معادل سه درصد از كل افزايش عملكرد بود. بنابراين، بر اساس يافته‌ها مي‌توان بيان كرد كه دقت مدل (معادله توليد) مناسب بوده و مي‌تواند براي برآورد ميزان خلاء عملكرد و تعيين سهم هر يك از متغيرهاي محدوديت‌ كننده عملكرد به كار گرفته شود.

Documentation process in agricultural production includes providing all information and activities that show the production route of one crop from providing stage of seed laying to harvest. For this purpose, in this research all finished managing operation from providing stage of seed preparation to harvest for local cultivars of rice was recorded trough fields studies in Mazandaran, Babol in 2015e2016. Result showed that from 155 variables under research, the final model with six independent variables was chosen. In yield model, maximum and average yield were 6489 and 4572 kg ha-1, respectively that estimated is comparable to observed average and maximum yield (4572 and 6489 kg ha-1). All estimated yield gap was equivalent to 1977 kg ha-1. The amount of yield increase result from yield difference of two variables of the best and average pest and weed problems were equals 7.3 per cent of total yield increase (140 and 59 kg ha-1), respectively. The amount of increase yield related to fallow variable equal’s 62 kg ha-1 includes three per cent of total yield increase. The quantity of yield increase related to the effect of Amrollahi cultivar and plant density was 375 and 367 kg ha-1, respectively which equals to 19 per cent of total yield variation. Therefore, on the basis of findings, we can state that the precision of the model was appropriate and can be applied for both the evaluation of the amount of yield gap and determining the portion of each restricting yield variables.