اثر كودهاي نانو ، شيميايي و بيولوژيك بر عملكرد و كيفيت دانه كنجد در رژيم هاي متفاوت آبياري

Effect of nano, chemical, and biological fertilizers on the yield and quality of sesame seeds under different irrigation regimes

به منظور بررسي اثر كودهاي شيميايي، بيولوژيك و نانو بر عملكرد و كيفيت (ميزان روغن و پروتئين) دانة كنجد در شرايط قطع آبياري، آزمايشي بهصورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در دانشگاه شاهد در سال 95-1394 اجرا شد. سطوح آبياري شامل، آبياري كامل (شاهد) و قطع آبياري در BBCH 75 و 65 (كدهايي براي فنولوژيك گياه كه به‌ترتيب معادل 50 درصد گل‌دهي و دانه‌بندي است) در كرت‌هاي اصلي و تركيب‌هاي مختلف نيتروژن (نيتروكسين، اوره و تلفيق 50 درصد اوره و نيتروكسين) و تركيب‌هاي مختلف پتاسيم (عدم مصرف، محلول‌پاشي نانو پتاسيم (2 در هزار)، مصرف آبي دي‌اكسيد پتاسيم (2 ليتر در هكتار) و مصرف خاكي نانو پتاسيم (2 كيلوگرم در هكتار) در كرت‌هاي فرعي قرار داشتند. بيشترين تعداد كپسول در بوته، در آبياري تا 50 درصد دانه‌بندي و مصرف اوره به همراه محلول‌پاشي نانو كلات پتاسيم (19/26 عدد) بود. بالاترين عملكرد دانه و همچنين عملكرد و درصد پروتئين در آبياري تا 50 درصد دانه‌بندي در شرايط عدم استفاده از كود پتاسيم و كاربرد نيتروكسين (به ترتيب 1340/5، 276/53 كيلوگرم در هكتار و 20/5 درصد) حاصل شد. بيشترين درصد و عملكرد روغن در آبياري تا 50 درصد گل‌دهي، و محلول‌پاشي نانو كلات پتاسيم به همراه سيستم تلفيقي 50 درصد كود اوره به اضافة كود نيتروكسين به‌ترتيب با ميانگين 47/96 درصد و 550/46 كيلوگرم در هكتار مشاهده شد. استفاده از كود بيولوژيك نيتروكسين و محلول‌پاشي نانو كلات پتاسيم در شرايط قطع آبياري در 50 درصد دانه بندي، باعث افزايش عملكرد دانه (حدود 15 درصد نسبت به شاهد) و همچنين بهبود صفات كيفي دانه كنجد شد.

In order to evaluate the effects of chemical, biological and nano fertilizers on the yield and quality traits (oil and protein) of sesame seeds under different irrigation regimes an experiment was conducted as a split-plot factorial based on completely randomized blocks design with three replications at Shahed University during 2015-2016 growing seasons. Irrigation withholding levels (full irrigation (control) and irrigation withholding at 65 and 75 BBCH (codes of phonological stages that are equivalent to 50% of flowering and seed ripening respectively) were assigned as main plot and different nitrogen combinations (nitroxin, urea, and a mix of 50% nitroxin plus urea), various combinations of potassium (not used, nano-potassium foliar application (2 per thousand), irrigated use of potassium dioxide (2 L ha−1) and soil application of nano-potassium (2 kg ha−1) were allocated in the subplots. The highest number of per-plant capsules (19.26 numbers) was observed with irrigation up to 50% seed ripening and the use of urea together with the potassium nano chelate foliar application. The greatest grain yield and protein content and yield were obtained in irrigation up to 50% seed ripening in the absence of potassium fertilizer and nitroxin usage (1340.5, 276.53 kg ha−1 and 5-20%, respectively). The oil yield was utmost in irrigation up to 50% flowering and foliar application of potassium nano chelate together with the mixed system of 50% urea fertilizer plus nitroxin with average values of 47.96% and 550.46 kg ha−1, respectively. The use of nitroxin as a nano-bio-fertilizer and foliar application of chelated nano potassium in irrigation withholding conditions up to 50% grain aggregation resulted in increased grain yield (approx. 15% compared to the control) as well as improved quality of sesame seeds.