ارزيابي برخي صفات بيوشيميايي و فيزيولوژيك ارقام گندم در پاسخ به تنش شوري در مرحلة گياهچه اي

Evaluation of some of biochemical and physiological traits in wheat cultivars in response to salinity stress at seedling stage

براي ارزيابي صفات بيوشيميايي و فيزيولوژيك ارقام گندم در پاسخ به تنش شوري در مرحلة گياهچه اي و در شرايط كنترل شده، شش رقم گندم در قالب اسپليت پلات بر پاية طرح كاملاً تصادفي در اتاقك رشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشكدة كشاورزي دانشگاه مراغه كشت شد . پس از رسيدن گياهچه ها به مرحلة سه تا چهار برگي، تنش شوري 200 ميلي مولار با اضافه كردن كلريد سديم به محلول غذايي به مدت 14 روز اجرا شد . سپس، فعاليت تعدادي از آنزيم هاي آنتي اكسيدان، شاخص هاي تنش اكسيداتيو و برخي از صفات فيزيولوژيك از جمله وزن خشك كل بوته، شاخص پايداري غشا، فعاليت آنزيم هاي جمع آوري كننده پراكسيد هيدروژن و ميزان سديم و پتاسيم موجود در بافت هاي مختلف گياهچه ها ارزيابي شدند . نتايج نشان داد كه ميزان پراكسيداسيون ليپيدي در تمامي ارقام به جز آگوستا به طور معني داري در مقايسه با شاهد افزايش يافت . شوري سبب كاهش شاخص پايداري غشا در ارقام كوهدشت، MV شد، اما ميزان اين شاخص در بقية ارقام بر اثر شوري تغيير معني داري نداشت. در ارقام كوهدشت، پيشتاز و 17 MV پيشتاز و 17 فعاليت آنزيم هاي آسكوربات پراكسيداز و كاتالاز در شرايط تنش شوري نسبت به شاهد كاهش معن ي داري نشان داد؛ اما در رقم ايزنگران بر اثر شوري فعاليت آسكوربات پراكسيداز افزايش و فعاليت كاتالاز كاهش يافت . فعاليت آنزيم گاياكول پراكسيداز فقط در رقم آگوستا بر اثر شوري افت كرد. فعاليت آنزيم گلوتاتيون اس ترانسفراز فقط در رقم گاسكوژن افزايش و در ارقام كوهدشت و پيشتاز كاهش معني داري داشت . همچنين، نتايج نشان داد كه به رغم افزايش جذب سديم توسط ريشه تمامي ارقام، تنها ارقام آگوستا و ايزنگران توانايي كنترل انتقال سديم به طوقه و برگ را دارند . در بين ارقام مورد مطالعه شوري فقط وزن خشك كل تك بوتة رقم كوهدشت را به طور معني داري كاهش داد . بنابراين، مي توان اظهار داشت كه هرچند سديم عنصري سم ي براي متابوليسم سلول به ويژه سلول هاي برگ است، در صورتي كه فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان در برگ افزايش يابد و سلول برگ بتواند ذخيره سازي سديم در نواحي به جز سيتوسول را انجام دهد، حتي اگر رقم گندم مورد مطالعه نتواند از انتقال سديم به برگ ها ممانعت كند، مي تواند از سميت اين عنصر بكاهد.

In order to evaluate the physiological and biochemical traits in response to salinity, six varieties of wheat were cultivated in a split plot based on randomized complete block design in the growth chamber in the department of agronomy, faculty of agriculture, University of Maragheh. Seedlings of wheat cultivars, in three to four leaves stage were treated with 200 mM NaCl for 14 days. After the elapsed mentioned time, the activity of some antioxidant enzymes, oxidative stress indices and some physiological parameters were measured. The results showed that lipid peroxidation in all cultivars except Augusta significantly increased compared to controls. Salinity reduces membrane stability index in cultivars. While the mentioned index was stable and did not change significantly in both environments in other cultivars. Ascorbate peroxidase and catalase activities showed a significant decrease in Koohdasht, Pishtaz and MV17 cultivars under salt stress in comparison with the control. But salinity increased ascorbate peroxidase activity and decreased catalase activity in Ayzngran. Guaicul peroxidase activity was reduced by salinity only in Augusta. Glutathione S -transferase only increased in Gaskogen and Kohdasht and Pishtaz cultivars had decreased significantly. Moreover, the results showed that, despite the increase in sodium uptake by the roots of all cultivars, only Ayzngran and Augusta had the ability to transfer control of sodium to crown and leaves. Moreover, among cultivars studied, salinity significantly reduced the total dry weight per plant of Kohdasht. As a final result can be stated, although sodium is toxic element for cell metabolism, especially the leaf cells, but if the increased activity of antioxidant enzymes with the ability to store this element, except in areas cytocell, would reduce the toxicity of this element, even wheat variety is not able to prevent the transmission of sodium to leaves.