واكنش رشد و كارآيي جذب و مصرف نيتروژن در گندم Triticum aestivum L و خردل وحشي Triticum aestivum L به افزايش سطوح نيتروژن

Growth and Nitrogen Use Efficiency Response of Wheat and Wild Mustard to Increased Nitrogen Levels

به منظور بررسي واكنش رشد و رقابت گندم و خردل وحشي به سطوح نيتروژن، آزمايشي در سال زراعي 89-1388، در دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي رامين خوزستان در سي و شش كيلومتري شمال اهواز اجرا شد. گندم و خردل وحشي در يك آزمايش گلداني با تركيب‌هاي گندم خالص، خردل وحشي خالص و مخلوط گندم و خردل وحشي تحت سطوح مختلف نيتروژن شامل صفر، شصت، يكصد و بيست و يكصد و هشتاد كيلوگرم در هكتار قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان داد كه عملكرد دانه، مادة خشك و تعداد سنبلة گندم در شرايط بدون رقابت، با افزايش سطوح نيتروژن، به‌طور معني‌داري افزايش يافتند. در حالي كه، صفات يادشدة گندم در هنگام رقابت با خردل وحشي در سطوح بالاي نيتروژن كاهش معني‌داري نشان دادند. درصد پروتئين كل بوته و دانة گندم، با افزايش نيتروژن تا سطح يكصد و بيست كيلوگرم افزايش يافت و پس از آن، تا سطح يكصد و هشتاد كيلوگرم نيتروژن در هكتار، ثابت ماند. در حالي كه، اين صفات در شرايط رقابت با خردل وحشي با مصرف يكصد و بيست تا يكصد وهشتاد كيلوگرم نيتروژن در هكتار، نه تنها افزايش نيافت، بلكه به‌طور معني‌داري كاهش يافت. بيشترين بازيافت ظاهري نيتروژن با گندم به ترتيب در شرايط بدون علف‌هرز و مصرف يكصد و بيست كيلوگرم نيتروژن در هكتار و كمترين آن در حضور خردل وحشي و يكصد و هشتاد كيلوگرم نيتروژن در هكتار مشاهده شد. همچنين، نتايج نشان داد كه بيشتر صفات اندازه‌گيري‌ شده خردل وحشي در سطوح بالاي نيتروژن بر‌خلاف گندم، تفاوت چنداني در شرايط رقابت و بدون رقابت نداشتند.

To investigate wheat and wild mustard growth and competition to N levels, an experiment was conducted in Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzestan, located at 36 km North of Ahvaz. Treatments included planting wheat solely, wild mustard solely, and intercropping wheat and wild mustard in pots. These combinations were exposed to N levels including 0, 60, 120 and 180 kg.ha-1. The results showed that grain yield, dry matter and spike number of wheat increased by increased N levels in sole crop treatment. These traits decreased by N levels when competing against wild mustard. Wheat grain and total protein content increased up to 120 kg N.ha-1 by increased N levels, but decreased while competing against wild mustard. The highest N apparent recovery by wheat was obtained from sole cropping of this crop and 120 kg N.ha-1. The lowest rate of this parameter was observed in competition condition against wild mustard and the level of 180 kg N.ha-1. The results showed that wild mustard traits had positive response to increased N levels, regardless to competition against wheat.