تجزيه و تحليل رشد گياه گلرنگ با استفاده از مدل سازي رگرسيوني

Safflower growth analysis using regression modeling

تجزيه و تحليل رشد، روش كاربردي و با ارزشي در بررسي كمي رشد، نمو و توليدگياهان زراعي به شمار ميرود. به منظور مطالعه اثر كود نيتروژن و تراكم بوته بر شاخص هاي مهم فيزيولوژيك رشد گياه گلرنگ (رقم IL111)، آزمايشي در قالب كرتهاي خرد‌ده با طرح پاية بلوكهاي كامل تصادفي در چهار تكرار در سال زراعي 87ـ1386 در مزرعة تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه لرستان، واقع در شهرستان خرم آباد، اجرا شد. تيمارها شامل كود نيتروژن به‌عنوان عامل اصلي در سه سطح (75=N1=0، N2 و 150=N3 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) و تراكم بوته به‌عنوان عامل فرعي در سه سطح (50=D1=40، D2 و 60=D3 بوته در متر‌مربع) بودند. به منظور بررسي دقيق‌تر از شاخص درجه روز رشد براي برازش منحني هاي شاخص رشد استفاده شد و با استفاده از مدل‌هاي رگرسيوني غيرخطي براي هر كدام از شاخصهاي رشد مدل مناسب انتخاب شد. نتايج بررسي شاخص هاي رشد نشان داد كاربرد نيتروژن سبب افزايش شاخص هايي نظير سطح برگ، تجمع ماده خشك و سرعت رشد محصول شد، اما سرعت جذب خالص در آن كاهش يافت. با افزايش تراكم بوته شاخص هايي نظير سطح برگ و تجمع مادة خشك به علت خاصيت شاخه دهي گلرنگ دچار تغيير زيادي نشد، اما سرعت رشد محصول و سرعت جذب خالص در گياه كاهش پيدا كرد.با توجه به مجموع نتايج ميتوان اين‌گونه اظهار كرد كه كاربرد نيتروژن در مقايسه با تغييرات تراكم بوته، اثر بيشتر و مثبتتري بر شاخص هاي فيزيولوژيك رشد در گياه گلرنگ داشته است.

Growth analysis is a valuable method in the quantitative analysis of crop growth, development and crop production. In order to evaluate effects of nitrogen rates and plant density on physiological growth indices of safflower, an experiment was conducted at Khorramabad, Lorestan province in 2008. The experiment was carried out as split plot in basis of randomized complete block design with four replications. Three nitrogen application rates were as main plots (N1=control, N2=75 and N3=150 kg/ha net nitrogen) and plant density was as sub plots in 3 levels (D1=40, D2=50 and D3=60 plant/m2). The growth degree day index was used to examine more closely fitting growth curves using non-linear regression models. Appropriate model was selected for each growth index. The results showed that application of nitrogen led to increasing of growth indexes including leaf area, total dry matter and crop growth rate. But, net assimilation rate was reduced. Growth indexes such as, leaf area, total dry matter, did not change with increasing plant density, due to branching of safflower. However, crop growth and net assimilation rate were reduced in plants. Overall, the results show that applied nitrogen has a more positive effect on safflower growth index compared to density changes.